ΙΕΡΟΜOΝΑΧΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΑΒΕΡΚΑΙΟΣ (1914-2007)

ΙΕΡΟΜOΝΑΧΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΑΒΕΡΚΑΙΟΣ (1914-2007)

Ιερομόναχου Δαβίδ της Συνοδείας των Άβερκαίων Χιλανδαρινού Κελλίου Αρχαγγέλων Καρυών

Τον πατέρα Γαβριήλ και Γέροντα του κελιού των Αγίων Αρχαγγέλων, των Άβερκαίων, γνωρίσαμε τα τελευταία επτά χρόνια της ζωής του। Ζήσαμε κοντά του λίγα χρόνια, αλλά ωφεληθήκαμε πάρα πολύ. Κοντά του μάθαμε, πώς πρέπει να είναι ό μοναχός.Ό παππούς ό Γαβριήλ ή ό παπά Γαβριήλ, όπως τον λέγανε στις Καρυές, γεννήθηκε στα Άλάτσατα της Μ. Ασίας. Μικρό παιδί 4 ετών έφυγε από εκεί το 1914 κατά τον Α' διωγμό μαζί με τον πατέρα του και την μητέρα του. Κατ' αρχάς έφθασαν στην Σάμο. Εκεί μετά από τρεις μήνες έκοιμήθη ή μητέρα του. Ή σκηνή αύτη από την κοίμηση της μητέρας του, όταν την φόρτωσαν στο μουλάρι για να πάνε να την θάψουν, χαράχθηκε τόσο βαθιά στην παιδική του ψυχή, πού την θυμόταν μέχρι τα τελευταία του. Στην συνέχεια έφυγαν από την Σάμο. Τούς έφεραν στην Αθήνα. Εκεί μετά από τρεις μήνες, μετά από κάποια αρρώστια, έκοιμήθη και ό πατέρας του. Έμεινε πλέον σε μία θεία του, αδελφή του πατέρα του, ή οποία είχε 5 παιδιά. Τότε αυτή πήρε τον μικρό Δημήτρη, όπως λεγόταν πριν ό π. Γαβριήλ, και τον συναρίθμησε με τα παιδιά της.Όπως μας έλεγε ό π. Γαβριήλ, δεν τον ξεχώριζαν ούτε ό θείος του ούτε ή θεία του επειδή δεν ήταν παιδί τους, αλλά τον είχαν σαν έκτο τους παιδί. Από τούς ανθρώπους αυτούς ωφελήθηκε πάρα πολύ. Έμαθε να αγαπά τον Χριστό και την Εκκλησία. Ό θειος του, όπως χαρακτηριστικά μας έλεγε ό π. Γαβριήλ, ήταν άγιος άνθρωπος. Κάθε μέρα έκαναν προσευχή και μετάνοιες στο σπίτι και ανελλιπώς εκκλησιαζότανε. Συχνά του έλεγε: «Παιδί μου, ένα πράγμα θέλω. Όπου πάς, να προσπαθείς να αφήσεις καλό όνομα και όχι κακό όνομα. Ποτέ να μη βρεθεί άνθρωπος να σε χαρακτηρίσει με άσχημα πράγματα». «Και εγώ, έλεγε ό π. Γαβριήλ, προσπάθησα σ' όλη μου την ζωή να κάνω υπακοή στον λόγο αυτόν τού θείου μου, και από αγάπη σ' αυτόν, αλλά και από υποχρέωση, επειδή έφαγα ψωμί στο σπίτι του και εκεί μεγάλωσα και έζησα. Ποτέ δεν θέλησα να αθετήσω τον λόγο αυτόν τού θείου μου».
Ό θείος του αυτός τον έπαιρνε μικρό παιδί και πήγαιναν στο Μετόχι της Σιμωνόπετρας στον Βύρωνα, στην Αθήνα. Εκεί για πρώτη φορά ένοιωσε τον πόθο για την αφιέρωση στον Χριστό και ότι και ό ίδιος θα ήθελε κάποια στιγμή να φύγει για να γίνει μονάχος. Ήταν τότε 18 ετών. Μετά από την γνωριμία του, εκεί στο Μετόχι της Σιμωνόπετρας, με τον Ιεροκήρυκα π. Πανάρετο Δουλιγέρη, πήρε συστατική επιστολή του για να έλθει στο Άγιον Όρος.Αυτός ό π. Πανάρετος τον έστειλε στον γέροντα Άβέρκιο στις Καρυές, στο κελί των Άβερκαίων, να υποταχθεί εκεί ως μοναχός. Στο Άγιο Όρος έφθασε το 1930 ανήμερα τού αγίου Παντελεήμονος. Βγήκε από το καράβι και ανέβηκε στις Καρυές, για να γνωρίσει τον γέροντα Άβέρκιο, πού ήταν μία σημαντική προσωπικότητα και έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο στην ζωή τού π. Γαβριήλ.«Ό π. Άβέρκιος, μάς έλεγε ό π. Γαβριήλ, σαν Γέροντας είχε την αυστηρότητα τού πατέρα και την στοργή και την γλυκύτητα της μάνας». Συνδύαζε αυτά τα δύο πράγματα. Αγαπούσε πάρα πολύ την συνοδεία του και επειδή δεν ήταν παπάς -ήταν απλός μοναχός- συνεργαζόταν καθημερινά με τον πνευματικό της συνοδείας, για να υπάρχει ενότητα, αγάπη και σωστή μοναχική ζωή στο κελί του. Ό π. Αβέρκιος προήρχετο από κολλυβάδες Γεροντάδες και στο κελί του διατηρούσε την κολλυβάδικη παράδοση. Μ' αυτήν την παράδοση μεγάλωσε και ό π. Γαβριήλ. Έζησε με τον π. Άβέρκιο 13 χρόνια. Μας έλεγε συχνά ότι νοσταλγούσε σ' όλη του την ζωή αυτήν την καθημερινή επικοινωνία πού είχε με τον Γέροντα του. Από αυτόν έμαθε να διαβάζει και να ψάλλει. Κάθε μέρα πήγαινε στο κελί του και ό Γέροντας του τον νουθετούσε με παραδείγματα από τους Αγίους Πατέρες, από τον Ευεργετικό και από τους πατέρες πού είχε γνωρίσει στη ζωή του.
Ό Γέρων Αβέρκιος είχε και αδελφό μοναχό, τον π. Κοσμά, πού είχε έλθει πριν από αυτόν στο Άγιον Όρος. Μας έλεγε ό π. Γαβριήλ, ότι τούς έλεγε ό Γέροντας του για τον π. Κοσμά, ότι είχε φθάσει σε υψηλά μέτρα αρετής. Ό π. Κοσμάς έμενε σε ένα κελί, έπ' ονόματι των Εισοδίων της Θεοτόκου, στην περιοχή της Ί. Μονής Ξεροπόταμου. Όταν ήλθε ό γέρων Αβέρκιος, σαν Αθανάσιος, πήγε να υποταχθεί σαν δόκιμος στον αδελφό του π. Κοσμά. Μετά από ένα έτος όμως ό π. Κοσμάς αρρώστησε την Μ. Τεσσαρακοστή στο τριήμερο και οι γιατροί του συνέστησαν να φάει γάλα και ζουμί από κρέας. Αυτός στενοχωρήθηκε πάρα πολύ, διότι δεν ήθελε να χαλάσει την νηστεία και να κατάλυση την Μ. Τεσσαρακοστή. Τότε του παρουσιάσθηκε ή Παναγία και του είπε: «Παιδί μου, είτε φας είτε όχι, μετά το Πάσχα θα είσαι μαζί μου». Φώναξε τότε τον αδελφό του, τον Αθανάσιο, τον μετέπειτα Γέροντα Άβέρκιο, και του είπε: «Σε παρακαλώ, πήγαινε στον πνευματικό μου στην Ξεροπόταμου, γιατί είχα αυτή την επίσκεψι. Φοβάμαι μήπως δεν ήταν ή Παναγία αλλά κάποιος πειρασμός». Ό πνευματικός, αφού άκουσε αυτά από τον Αθανάσιο, του είπε: «Παιδί μου, ό αδελφός σου είναι πολύ λίγο καιρό στο Άγιο Όρος, είναι νέος μοναχός. Όμως την αρετή πού έχει ό αδελφός σου, λίγοι μοναχοί την έχουν στο Άγιο Όρος». Και πράγματι, όπως τον πληροφόρησε ή Παναγία, ό π. Κοσμάς μετά το Πάσχα αναπαύθηκε, έφυγε στους Ουρανούς.
Ό π. Κοσμάς είχε πει στον νεαρό Αθανάσιο: «Μετά την έξοδο μου από τον κόσμο να πάς να υποταχθείς στην συνοδεία του πνευματικού παπά-Κοσμά -υποτακτικού του προαπελθόντος γέροντος Συμεών-στο κελί των Χιωτών, πού τιμάται έπ' ονόματι του Αγίου Γεωργίου και βρίσκεται στην Ί. Μονή Ιβήρων».Το κελί αυτό είναι γνωστό από τον βίο του αγίου Νικόδημου του Άγιορείτου. Εκεί ό όσιος Νικόδημος, όπως αναφέρεται στα γραπτά του και μάς το έλεγε και ό π. Γαβριήλ, είχε ζήσει την ωραιότερη Αγρυπνία της ζωής του. Στο κελί αυτό οι γεροντάδες έκαναν όλη την νύχτα την Αγρυπνία με κομποσκοίνι, ακουμπώντας στα τεμπελόξυλα -βακτηρία σε σχήμα Τ, πάνω στην οποία στηρίζονται οι ασκητές, όταν κάνουν τον κανόνα τους-. Το πρωί πήγαινε ό παπάς και τούς λειτουργούσε. Σε μία τέτοια Αγρυπνία βρέθηκε και ό άγιος Νικόδημος ό Αγιορείτης και, όπως αναφέρει στα γραπτά του, ήταν ή ωραιότερη Αγρυπνία της ζωής του.
Στο κελί αυτό έγινε μοναχός ό γέρων Αβέρκιος το 1891. Μετά την κοίμηση του παπά-Κοσμά διάδοχος έγινε ό π. Νεόφυτος μετά του π. Άβερκίου και του π. Γεωργίου. Ή Ιερά Κοινότης τούς παρακάλεσε να αφήσουν το κελί του Αγίου Γεωργίου της Ιβήρων και να επανδρώσουν το κελί των Αρχαγγέλων στις Καρυές, δίπλα στο Πρωτάτο, πού τότε ήταν έρημο. Στην αρχή στενοχωρήθηκαν πολύ, γιατί όλοι τους είχαν μεγάλη αγάπη στον άγιο Γεώργιο και δεν ήθελαν να τον αφήσουν. Τελικά όμως έκαναν υπακοή, αφού έγινε συμφωνία με την Ιερά Μονή Ιβήρων, να πάρουν μαζί τους την εικόνα του αγίου Γεωργίου. Πήραν λοιπόν την εικόνα του αγίου Γεωργίου από το προσκυνητάρι και την μετέφεραν στο νέο κελί τους, όπου παραμένει μέχρι σήμερα. Εκτοτε πανηγύριζαν και στο κελί των Αρχαγγέλων τον άγιο Γεώργιο, γιατί τον θεωρούσαν δικό τους. Μάλιστα στο κελί των Άβερκαίων την Δευτέρα διαβάζουν τον Κανόνα των Αρχαγγέλων και το Σάββατο τον Κανόνα τού Αγίου Γεωργίου μέχρι σήμερα, σύμφωνα με την παράδοση τού Αγίου Όρους, κατά την οποία κάθε Σάββατο διαβάζεται στα κελιά και τα μοναστήρια οκτώηχος Κανών προς τιμήν τού Αγίου τού κελιού ή της Μονής,
Ό π. Αβέρκιος έκτος των άλλων ήταν και εθνική προσωπικότητα. Είχε συναντηθεί με τον Βενιζέλο και σε συνεργασία με την Μονή Διονυσίου και Γρηγορίου έπαιξε σημαντικό ρόλο στα εθνικά θέματα κατά τον Μακεδονικό αγώνα.Με τον Γέροντα Αβέρκιο συνδέεται και κάποιο θαύμα των Αρχαγγέλων, όπως μας έλεγε ό π. Γαβριήλ. Λόγω ελλείψεως σίτου από τούς κελλιώτες πατέρες των Καρυών, πήγε με την μεσολάβηση τού Ελευθερίου Βενιζέλου στην Αθήνα και στον Πειραιά, προκειμένου να βρει σιτάρι. Εκεί βρήκε ένα καράβι γεμάτο με σιτάρι. Όμως δεν εύρισκε τσουβάλια για να το μεταφέρει. Πήρε το κομποσκοίνι και περπατούσε στενοχωρημένος στους δρόμους τού Πειραιά παρακαλώντας τούς Αρχαγγέλους: «Άγιοι Αρχάγγελοι, βοηθήστε με κάτι να κάνω». Τότε παρουσιάσθηκε ένα παιδάκι στον δρόμο και τού λέει: «Γέροντα, τί έχεις και είσαι στενοχωρημένος;». Τού λέει: «Να, βρέ παιδί μου, ψάχνω να βρω μερικά τσουβάλια, για να μεταφέρω λίγο σιτάρι στο Άγιο Όρος, και δεν βρίσκω». Και το παιδί τού λέει: «Πήγαινε στο απέναντι μαγαζί και θα σου δώσουν και τσουβάλια και ότι θέλεις». Και όντως. Τού έδωσαν ότι ζήτησε, και δωρεάν μάλιστα. Μάς έλεγε ό π. Γαβριήλ, μέχρι την κοίμηση του, ότι το παιδάκι πού φάνηκε και τον βοήθησε ήταν σίγουρα κάποιος από τούς Αγίους Αρχαγγέλους.Κοντά σ' αυτόν τον Γέροντα, τον π. Αβέρκιο, μεγάλωσε ό π. Γαβριήλ. Ό π. Αβέρκιος κοιμήθηκε το 1943. Όμως ό π. Γαβριήλ έκανε υπακοή στον Γέροντα του μέχρι το 2007, δηλαδή μέχρι την δική του κοίμηση. Αυτό φαίνεται από την ακρίβεια, με την οποία τήρησε μέχρι το τέλος του τις εντολές πού άκουσε από τον Γέροντα του. Κάποτε τού είχε πει ό Γέροντας του: «Παιδί μου, το σιωπητήριο τού μοναχού είναι το Απόδειπνο».
Θυμάμαι, ότι ό π. Γαβριήλ μέχρι πού κοιμήθηκε, όταν τού βάζαμε μετάνοια μετά το Απόδειπνο, δεν έλεγε ποτέ ούτε την λέξι "Καληνύχτα", για να μη χαλάσει τον κανόνα πού του είχε βάλει ό Γέροντας του το 1930.Άλλοτε του είχε πει ό Γέροντας του: «Παιδί μου, δεν θα αφήνεις, όσο μπορείς, το κελί σου να το σκουπίσει κανείς, ούτε τα ρούχα σου να σού τα πλύνουν άλλοι. Να τα πλύνεις μόνος σου». Μέχρι πού κοιμήθηκε -σερνότανε- δεν μας άφηνε να μπούμε στο κελί του ή να του πλύνουμε τα ρούχα, γιατί δεν ήθελε να χαλάσει την υπακοή στον Γέροντα του. Άλλοτε πάλι του είχε πει να πίνει στο τραπέζι μισό ποτήρι κρασί, γιατί ήταν αδύνατος. Μέχρι πού πέθανε, θυμάμαι, πίεζε τον εαυτό του να πιει το μισό ποτήρι κρασί -ποτέ παραπάνω-για να μη χαλάσει τον κανόνα του.Είναι πολύ χαρακτηριστικό κάτι πού μάς είχε πει. Όταν ήλθε το 1930, στην πρώτη λιτανεία του «Άξιον Εστί» πού παραβρέθηκε, την στιγμή πού πήγαινε να ακολουθήσει την λιτανεία, του είπε ό Γέροντας του: «Παιδί μου, στην λιτανεία οι πατέρες προσφέρουν διάφορα πράγματα. Εσύ δεν έχει ευλογία να πάρεις τίποτε. Θα ακόλουθης την λιτανεία και θα είσαι προσευχόμενος. Δεν θα παίρνεις, δηλαδή, το κρασί, το νερό, το τυρί, τίποτε. Θα ακόλουθης την λιτανεία και θα είσαι προσευχόμενος». Μέχρι τελευταία -γύρω στο 2000-πού μπορούσε ακόμη να πηγαίνει στην λιτανεία, δεν έπινε ούτε νερό. Εβδομήντα χρόνια τήρησε με ακρίβεια τον κανόνα πού του είχε βάλει ό Γέροντας του. Τέτοια ακρίβεια στην υπακοή δεν έχω ξαναδεί. Τόσο ακριβή μοναχό δεν έχω γνωρίσει.
Άλλοτε, μάς είπε, ότι βρέθηκε -σαν εφημέριος τότε- στο κονάκι της Διονυσίου. Ήταν μάλιστα και ή Επιστασία εκεί. Του προσέφεραν και αυτού ένα ποτήρι νερό με τον δίσκο. Για να μη προσβάλει τούς πατέρες, πήρε το νερό, έβαλε το ποτήρι στο στόμα του, δήθεν ότι πίνει, και το ξανάβαλε στον δίσκο. Ούτε τούς πατέρες να προσβάλει, από διάκριση, αλλά ούτε και τον κανόνα του να χαλάσει.Το 1946 έγινε παπάς. Από τότε άρχισε να κάνη εντονότερο αγώνα. Λειτουργούσε συχνά και εξυπηρετούσε πολλά κελιά. Σε όσους τον φώναζαν, έτρεχε με πολλή αυταπάρνηση και αγάπη. Μου εκμυστηρεύτηκε ότι, όταν λειτουργούσε, ποτέ δεν κοιμήθηκε σε κρεβάτι. Καθόταν στην καρέκλα με το κομποσκοίνι και έκανε αγρυπνία την παραμονή. Το ίδιο και μετά την Λειτουργία: «Όσο μπορούσα, όλα μου τα χρόνια προσπαθούσα να βρίσκομαι στην καρέκλα και όχι στο κρεβάτι, για να μην έχω κανένα πειρασμό και να κάνω και λίγο παραπάνω άσκηση».Ήταν τακτικότατος στις Ακολουθίες. Είχε τρομερή αγάπη στις Ακολουθίες. Παρ' όλα τα προβλήματα της υγείας του, παρ' όλο πού είχε καρκίνο στο πρόσωπο, πού του είχε καταφάει τελείως το ένα μάτι και είχε μεγάλη πληγή, εν τούτοις τον έβλεπες στην Ακολουθία να είναι πρώτος και τελευταίος να φεύγει. Μάλιστα τον έβλεπες να πιέζει τον εαυτό του να ψάλλει και να διαβάζει, ει δυνατόν και τα κόκκινα γράμματα, για να μην αφήσει τίποτε. Εμείς όταν πήγαμε στο κελί.βρήκαμε τον Γέροντα, τον π. Γαβριήλ, πού ήταν τότε 88 ετών, μαζί με τον π. Αβέρκιο τον νεώτερο -τον παραδελφό του και μετά την κοίμηση του Γέροντα τους υποτακτικό του, και τώρα Γέροντα τού κελιού μας-να διαβάζουν Ακολουθία, όπως διαβάζουν στα μοναστήρια. Δύο γεροντάκια, διάβαζαν τα πάντα. Έψαλλαν και κάποια κομμάτια στην Ακολουθία.
Ένα χαρακτηριστικό γεγονός της αυτοθυσίας τους και της αγάπης τους στην θεία λατρεία είναι και το παρακάτω: Όταν ή Ί. Κοινότης απεφάσισε να τελεσθή από όλα τα μοναστήρια Αγρυπνία και κοινή προσευχή για να αποτραπεί ή προβολή της βλάσφημης ταινίας τού Σκορτσέζε, ό π. Αβέρκιος είχε σοβαρό πρόβλημα στο πόδι του. Για να συμμετάσχουν όμως και αυτοί στην κοινή προσευχή τού Αγίου Όρους, ό μέν π. Γαβριήλ λειτουργούσε ό δε π. Αβέρκιος έκανε τον ψάλτη ξαπλωμένος στο δάπεδο του ναού.Ό π. Γαβριήλ λειτουργούσε μέχρι το 2004. Τρία χρόνια προτού κοιμηθεί σταμάτησε την θεία Λειτουργία. Και ήταν πολύ καλός λειτουργός. Διακόνησε στον ναό του Πρωτάτου 15 χρόνια ως εφημέριος, όπως και άλλα δύο χρόνια στην Ί. Μονή Κωνσταμονίτου. Έφυγε όμως από εκεί, όταν αντιλήφθηκε κάποιες κινήσεις των πατέρων της Μονής να τον ψηφίσουν για ηγούμενο. Δεν ήθελε να εγκατάλειψη το κελί του και την μετάνοια του, ούτε τον κανόνα του Γέροντα του. Με καλό τρόπο είπε στους πατέρες ότι «εγώ δεν μπορώ να συνεχίσω» και έφυγε. Κάποτε βίωσε ένα πολύ μεγάλο πειρασμό να φύγει από το κελί του. Ό Γέροντας του τότε τον έστειλε στον ξακουστό για την αρετή του Γέροντα Κοδράτο τον Καρακαλληνό, ό όποιος τον ωφέλησε πάρα πολύ, όπως μας είπε, χωρίς να μας πή όμως τί και πώς.
Αυτό πού έχω να καταθέσω εγώ από την ζωή του Γέροντα παπά-Γαβριήλ, πού μου έκανε μεγάλη εντύπωση, είναι το έξης: Δύο χρόνια πριν την κοίμηση του, μου λέει την ώρα του Εσπερινού: «Παπά, να μείνεις στο τέλος του Εσπερινού, σε θέλω». Τού λέω: «Γέροντα, ορίστε». Μού λέει: «Βάλε το πετραχήλι σου, θέλω να εξομολογηθώ. Είμαι γεροντάκι- μπορεί να χρωστάω κάτι στον Θεό- θέλω να εξομολογηθώ». Του λέω: «Γέροντα, εγώ είμαι εγγόνι σου και ντρέπομαι να κάνω κάτι τέτοιο». Μου λέει: «Είσαι παπάς;». «Ναι, είμαι». «Αφού είσαι παπάς, οφείλεις να κάνης υπακοή. Αυτό σου το έχει δώσει ή Εκκλησία και δεν είναι θέμα αν είσαι μικρός ή μεγάλος». Τότε δέχθηκα και μιλούσαμε περίπου δύο ώρες. Μου έκανε φοβερή εντύπωση ή καθαρότητα πού είχε στην ζωή του και ή αγνότητα του. Αυτό με εντυπωσίασε περισσότερο από όλα στην εξομολόγηση του. Δηλαδή συγκινήθηκα πάρα πολύ από την αγνότητα και την καθαρότητα πού είχε στους λογισμούς του και την καρδιά του.Δεν τον ακούγαμε ποτέ να κατακρίνει. Όταν καμιά φορά μας έβλεπε να πιάνουμε την κουβέντα, μας έλεγε: «Πατέρες, καλόγεροι είμαστε. Καράβι θα ξεφορτώσετε με την κουβέντα;». Όλη την μέρα τον βλέπαμε κρυμμένο πίσω από τις πόρτες, να κάθεται και να κάνη κομποσκοίνι με σταυρούς. Προσευχόταν για μας πού δουλεύαμε, αλλά και για όλους τούς ανθρώπους.
Ζούσε στις Καρυές και δεν τον γνώριζαν στις Καρυές. Ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια πού ήρθε στο 'Άγιο Όρος δεν ήξερε καλά-καλά τις Καρυές. Ό μόνος δρόμος πού ήξερε ήταν κελί-Πρωτάτο και Πρωτάτο-κελί. Τα μαγαζιά και την πλατεία των Καρυών τα αγνοούσε. Αλλά και στα τελευταία χρόνια της ζωής του πολλοί άνθρωποι στις Καρυές δεν τον γνώριζαν καν. Έζησε σε τέτοια αφάνεια. Δεν ασχολείτο με κανέναν, ούτε με τις άλλες συνοδείες, ούτε άργολογούσε, ούτε κατέκρινε. Δεν ξανοιγόταν σε συζητήσεις, ούτε έκανε παρέες, ούτε επεδίωκε γνωριμίες με ανθρώπους. Μόνο όσοι τον επισκέπτονταν στο κελί του τον γνώριζαν. Ασχολείτο μόνον με τα καλογερικά του και με το κελί του, με τίποτε άλλο. Τέτοια ξενιτειά είχε. Από το 1930 πού ήρθε στο Άγιον Όρος βγήκε ξανά έξω το 1969 για λόγους υγείας. Και έκτοτε βγήκε ελάχιστες φορές, μετρημένες στα δάχτυλα τού ενός χεριού, μόνο και μόνο για το θέμα της υγείας, για τίποτε άλλο. Στις Καρυές υπάρχει ή αδελφότητα των Ίωσαφαίων. Οι γεροντάδες οι Σιφναίοι, πού ήταν και αδέλφια κατά σάρκα, ήταν θείοι του, συγγενείς τού πατέρα του. Όμως ποτέ δεν τούς είπε ότι «είμαι ανεψιός σας», ότι «είμαστε συγγενείς», μόνο και μόνο για ξενιτειά.Όταν κοιμήθηκε ό Γέροντας του, το 1943, έμεινε γέροντας ό δεύτερος στη σειρά, ό π. Γεώργιος. Τον τιμούσε και τον σεβόταν σαν Γέροντα του, παρ' ότι ήταν παραδελφοί. Πάντοτε έλεγε: «Ό δεύτερος Γέροντας μου». Και έκανε υπακοή -αν και ήταν και λίγο δύσκολος ό π. Γεώργιος- φοβερή υπακοή. Αν και είχαν πολλές φορές παράπονα, ποτέ δεν εκφράστηκε εναντίον του. Ποτέ! Ποτέ! Να πή κάτι, π.χ. ότι «έχουμε αυτό το παράπονο», ότι «μάς δυσκολεύει». Ποτέ δεν εκφράστηκε. Πάντα με πολύ σεβασμό και με πολλή ευλάβεια στο πρόσωπο και τού δεύτερου Γέροντα.
Στο κελί του είχε τέτοια ακτημοσύνη, πού, όταν κοιμήθηκε, μόνο το Μ. Ωρολόγιο και την Κ. Διαθήκη βρήκαμε τίποτε άλλο. Κάτι χρήσιμο δηλαδή, πού θα μπορούσαμε να το κρατήσουμε για ενθύμιο. Είχε πέντε κουρέλια, συνειδητά όμως. Πέντε κουρέλια για να σκεπάζει τον εαυτό του. Ήταν Γέροντας στο κελί και εν τούτοις δεν ήξερε τί καλά-καλά έχει στο κελί. Τέτοια ακτημοσύνη είχε στην ζωή του. Και αγαπούσε πραγματικά την ακτημοσύνη και τα κουρέλια του. Όταν κάποτε τού έφτιαξα ένα καλό ζωστικό, δεν το φόρεσε. Μού είπε: «Εγώ, παπά μου, δεν χρειάζομαι τίποτε τώρα. Έχω τα δικά μου εδώ φοράω τα δικά μου». Δεν ήθελε να άπαρνηθή την πτωχεία και αυτά τα άπλά πράγματα πού είχε.
Μάς συγκινούσε, όταν τον βλέπαμε κρυμμένο πίσω από τις πόρτες να κάνη τα πνευματικά του, τον κανόνα του. Πολλές φορές σηκωνόμουν λίγο νωρίς το βράδυ και έβλεπα το φώς του να είναι αναμμένο πριν την Ακολουθία, πριν την Θ. Λειτουργία, για να κάνη τα πνευματικά του. Πάντα κρυβόταν και έκανε -μέχρι πού κοιμήθηκε- τον κανόνα του και τα πνευματικά του. Τον κανόνα πού τού είχε βάλει ό Γέροντας του τον τήρησε μέχρι το τέλος της ζωής του.Ήταν συνεχώς προσευχόμενος. Και εμείς αυτό βλέπαμε. Βέβαια έκρυβε επιμελώς πολλά πράγματα από την ζωή του. Όταν ήθελε να μας ωφελήσει, μας έλεγε κάποια πράγματα από την ζωή τού Γέροντα του, όχι από τον εαυτό του. Έκρυβε συνεχώς την αρετή του. Και δεν τον θυμάμαι ποτέ να ασχολήθηκε με κάποιον άνθρωπο ή να άργολογήση ή να κατακρίνει. Ποτέ δεν θυμάμαι στα έφτά χρόνια πού έζησα μαζί του να έκανε κάτι τέτοιο.Πάντα μας έλεγε να αγαπάμε την καλογερική μας, να αγαπάμε τον κανόνα μας, να αγαπάμε την Εκκλησία.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά, όταν πρωτοπήγα στο κελί των Αρχαγγέλων και γνώρισα για πρώτη φορά τον Γέροντα, μού έμεινε στην ψυχή αυτή ή πρώτη συνάντησι. Έψαχνα να βρω κάποιο κελί για να μείνω. Όταν τού είπα τον σκοπό της επισκέψεως μου, μού είπε: «Κοίταξε να δεις, παπά μου. 'Αν ήλθες να συζητήσουμε κάτι τέτοιο, σε παρακαλώ πολύ, πρώτα-πρώτα να πάμε να κάνουμε Παράκληση στους Γεροντάδες τού κελίου μας -εννοούσε τούς Αγίους Αρχαγγέλους- και, ότι έχουμε να πούμε, θα το πούμε μετά. Διότι οι συναλλαγές οι δικές μας δεν είναι εμπορικές, είναι πνευματικές, και πρέπει πρώτα από τούς Γεροντάδες μαςνα ξεκινάμε. Να κάνουμε Παράκληση στους Αγίους Αρχαγγέλους και, ότι έχουμε να πούμε, να το πούμε μετά και, ότι μιλήσουν στην καρδιά μας, αυτό θα κάνουμε». Έτσι θυμάμαι ότι είχαμε κάνει, και αυτές οι φράσεις του έγιναν ή αιτία να μείνω στο κελί. Τις είδα με σεβασμό. Είδα την ευλάβεια του και την αγάπη του στην Εκκλησία και τούς Αγίους και αυτό με έκανε να μείνω στο κελί.
Αυτό πού τον ανέπαυε και μάς τόνιζε συχνά ήταν να μην ασχολούμαστε με τα κοσμικά και με το τί κάνουν οι άλλοι. Πάντα μάς έλεγε για την αγάπη προς τούς άλλους, για την προσευχή και για τα πνευματικά. Να κοιτάμε μόνον την ψυχή μας και τα πνευματικά μας. Να μην έχουμε εξωστρέφεια, να μην αγαπάμε τις ανώφελες συζητήσεις και τα πολλά λόγια και να μην κατακρίνουμε τούς άλλους, αλλά να είμαστε πάντα στραμμένοι στον εαυτό μας, να αγαπάμε την ψυχή μας και να ασχολούμαστε με τα πνευματικά. Αυτή τη σειρά είχε πάρει από τον Γέροντα του.
Ιδιαίτερα μάς τόνιζε την αγάπη προς την λατρευτική ζωή της Εκκλησίας. Έλεγε χαρακτηριστικά: «Αγαπήστε την Ακολουθία στην Εκκλησία, διότι γι' αυτό το πράγμα ήρθαμε εμείς εδώ». Άλλοτε πάλι μού έλεγε: «Ένα πράγμα σε παρακαλώ: Δεν θέλω να σβήσει το καντήλι των Αρχαγγέλων και ή πόρτα της Εκκλησίας να πιάσει αράχνες. Εμείς ανάβαμε ένα κεράκι και παρακαλούσαμε τούς Αγίους Αρχαγγέλους να μάς φέρουν έναν άνθρωπο, διότι εμείς αγαπήσαμε αυτή την Εκκλησία, αγαπήσαμε τούς Αγίους Αρχαγγέλους, αγαπήσαμε την Ακολουθία και την Εκκλησία και δεν θέλουμε να κλείσει ή Εκκλησία. Εμάς και να μη μάς δώσεις ένα πιάτο φαΐ, και να μη μάς δώσεις ένα ποτήρι νερό, και να μάς παρατήσεις, και να μη μάς κοιτάξεις, να μη μάς γηροκομήσεις, αν κοιτάξεις την Εκκλησία και αγαπήσεις την Εκκλησία και ανάβεις το καντήλι της Εκκλησίας και δεν πιάσει αράχνες ή πόρτα της Εκκλησίας, αυτή θα είναι ή δική μας χαρά και ή δική μας ευχαρίστηση».
Ήταν Γέροντας του κελιού και, όταν πολλές φορές πηγαίναμε να πάρουμε ευλογία για κάτι, είχε τόση ταπείνωση, πού έλεγε: «Παιδί μου, εσύ είσαι νοικοκύρης τώρα κάνε εσύ το κουμάντο σου από μένα έχει ευλογία. Έμενα, αν μου δώσεις ένα πιάτο φαΐ, θα το φάω. 'Αν δεν μου δώσεις, πάλι θα είμαι ευχαριστημένος. Θα είμαι εδώ πέρα και θα κάνω το κομποσκοίνι μου και δεν θα με στενόχωρη τίποτε. Απλώς, σε παρακαλώ, την Εκκλησία. Μην αφήσετε την Εκκλησία». Ό πόνος του ήταν ή Εκκλησία και ή Ακολουθία. Θυμάμαι μάλιστα ότι τις τελευταίες μέρες του πριν κοιμηθεί, πού είχε αρχίσει λίγο να παθαίνει αμνησία, ερχόταν στα κελιά μας πολλές φορές την νύχτα, χτύπαγε την πόρτα κατά τις 11 ή 12 το βράδυ λέγοντας: «Πατέρες, Ακολουθία. Δεν θα διαβάσουμε Ακολουθία;» Παρ' ότι είχε αρχίσει να ξεχνά, τίποτε άλλο δεν είχε στον νου του. Μόνο την Ακολουθία. Να μην αφήσουμε την Ακολουθία. Και πάντα μάς προέτρεπε γι' αυτό το πράγμα. Πάντα για τα πνευματικά και για τον κανόνα μας. Έλεγε ακόμη, ότι πρέπει να διαβάζουμε συνεχώς τα πατερικά βιβλία και τον Ευεργετικό να μη τα αφήνουμε. Είναι χαρακτηριστικό ότι, επειδή ήταν γεροντάκι και δεν μπορούσε να κάνη τίποτε, καθόταν όλη μέρα σε μια καρέκλα κρατώντας στα χέρια του τα πατερικά βιβλία ή τον Συναξαριστή και διαβάζοντας πάντα κάτι.
Παλαιότερα, πριν πάμε εμείς, όταν ήταν τα δύο γεροντάκια μόνα τους, τις Κυριακές, επειδή ήταν αργία και δεν είχαν δουλειές, έβγαιναν το καλοκαίρι στον κήπο σ' έναν ήσκιο κάτω από ένα δέντρο και ό ένας παππούς διάβαζε στον άλλο το Κυριακοδρόμιο. Έβαζαν ανάγνωση ό ένας στον άλλο, για να ωφελούνται πνευματικά.Ό π. Γαβριήλ μάς έλεγε, ότι στην συνοδεία τους παλαιότερα είχαν και έναν άλλο μοναχό, πολύ απλό, τον γέρο-Κοσμά. Μετά την κοίμηση του Γέροντα τους, του π. Αβέρκιου, ήταν σειρά του να γίνει Γέροντας του κελιού. Από ταπείνωση όμως προέτρεψε τον π. Γαβριήλ να αναλάβει αυτός.
Για τον γέρο-Κοσμά έλεγε και ό θεοφιλέστατος Ροδοστόλου Χρυσόστομος, ότι οι πατέρες πού τον γνώρισαν στις Καρυές τον έλεγαν «κανόνα υπακοής». Δηλαδή, δεν είχαν δει άλλον να κάνη τόση υπακοή στον Γέροντα του όση αυτός. Μάς έλεγε ό π. Γαβριήλ, ότι όταν ό Γέροντας του, ό π. Αβέρκιος, έφθασε στα τελευταία του, κάλεσε όλη την Συνοδεία του δίπλα στο κρεβάτι του και τούς έδωσε τις τελευταίες συμβουλές του. Στην συνέχεια ζήτησε να τον ανασηκώσουν λίγο από το κρεβάτι, φώναξε κοντά του τον π. Κοσμά, τον αγκάλιασε, τον φίλησε και του είπε: «Παιδί μου, κανένας άλλος δεν ευαρέστησε την ψυχή μου όσο εσύ με την υπακοή σου». Αλλά και ό π. Γαβριήλ μάς έλεγε, ότι πάρα πολύ ωφελήθηκε από αυτόν τον άνθρωπο. Πριν τού πεις κάτι, έλεγε: «Νάναι ευλογημένο». Είχε κάνει υπακοή και πριν ακόμη του πουν τί χρειάζεται.Στην συνοδεία τους είχαν και κάποιον άλλο μοναχό, τον π. Νεόφυτο, πού ήταν άνθρωπος τού Θεού, πολύ ασκητικός και αγωνιστής μοναχός. Κάποτε ένας μοναχός είχε έλθει να φιλοξενηθεί στο κελί τους και ζήτησε από τον π. Νεόφυτο τα «Ασκητικά» του άββά Ισαάκ του Σύρου. Ό π. Νεόφυτος του έδωσε το βιβλίο. Κάποια στιγμή πού πέρασε από το Αρχονταρίκι, είδε τον επισκέπτη μοναχό να διαβάζει το βιβλίο ξαπλωμένος στο κρεβάτι και τυλιγμένος με τις κουβέρτες. Του έβαλε τότε τις φωνές λέγοντας του: «Παιδί μου, τί κάνεις εκεί πέρα; Για μάς τούς μοναχούς ό άββάς Ισαάκ είναι το Ευαγγέλιο μας. Όρθιος πρέπει να διαβάζει κανείς τον άββά Ισαάκ, ούτε καν καθιστός, όχι εσύ πού τον διαβάζεις μέσα στις κουβέρτες». Είχαν πάρει όλοι τους πολύ καλή σειρά από τον Γέροντα τους και αυτήν τήρησαν μέχρι το τέλος της ζωής τους.
Κάτι άλλο, πού θα ήθελα να καταθέσω για τον μακαριστό Γέροντα π. Γαβριήλ, ήταν ή ευλάβεια του στην Θ. Λειτουργία. Όταν πλέον γέρασε και δεν μπορούσε να λειτουργή ό ίδιος, λειτουργούσαμε εμείς, πού ήμασταν πολύ νεώτεροι του, ή άλλοι νέοι ιερομόναχοι. Όλους μάς συνέτριβε το γεγονός ότι, όταν πηγαίναμε να του βάλουμε μετάνοια για να πάρουμε καιρό, ό π. Γαβριήλ έβαζε πρώτος μετάνοια μέχρι κάτω και φιλούσε το χέρι τού παπά. Και αν ό παπάς δεν του έδινε το χέρι του, με παράπονο τον παρακαλούσε: «Σε παρακαλώ, δώσε μου το χέρι σου». Και ποτέ δεν άφησε παπά να λειτουργήσει, προτού να τού φιλήσει το χέρι του, παρ' ότι ήταν γέρος 97 ετών.
Όταν έμπαινε στο ιερό μέσα για να κοινωνήσει, ήταν πάντοτε συντετριμμένος. Κοινωνούσε με πολλή ευλάβεια, και μετά δακρύων πολλές φορές. Όμως το πρώτο πράγμα πού έκανε μόλις έμπαινε στο ιερό ήταν να βάλει μετάνοια, προτού κοινωνήσει, στον Λειτουργό και να του φιλήσει το χέρι. Μάλιστα θυμάμαι και μένα. πού ήμουν υποτακτικός του, όσες φορές αρνήθηκα να του δώσω το χέρι μου, με μάλωσε. Πρώτα έβαζε μετάνοια στον Λειτουργό, φιλούσε το χέρι του και μετά κοινωνούσε με πολλή ευλάβεια, συντριβή και σεβασμό.Τα τελευταία χρόνια δεν μνημόνευαν στις Καρυές το όνομα του Πατριάρχη -του Αθηναγόρα- και μαζί με αυτούς δεν μνημόνευε και ή συνοδεία του π. Γαβριήλ. Όταν όμως πήγαμε εμείς στο κελί, του είπα: «Εγώ, Γέροντα, μνημονεύω». Μου λέει: «Σού είπα, παιδί μου, εγώ τίποτε; Εσύ να μνημονεύεις. Εμείς τότε είχαμε σταματήσει, επειδή είχαν δημιουργηθεί κάποια προβλήματα και τότε σταμάτησαν όλοι οι πατέρες να μνημονεύουν». Είχε όμως πολύ πόθο να κατέβη στοΠρωτάτο.
Όταν τον πρωτοπήγα στον ναό του Πρωτάτου για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, αφ' ότου σταμάτησε να πηγαίνει, -θυμάμαι ήταν Πάσχα, στην Αγάπη- έβαλε τα κλάματα, συγκινήθηκε. Δεν μπορούσε να πάει μόνος του και τον πήγαμε εμείς. Στον θρόνο ήταν ό θεοφιλέστατος Ροδοστόλου Χρυσόστομος. Το πρώτο πράγμα πού έκανε ήταν να πάει να φιλήσει το χέρι τού Δεσπότη. Τον Ροδοστόλου τον ευλαβείτο, τον αγαπούσε και τον σεβότανε πολύ. Έλεγε: «Αυτός ό Δεσπότης είναι δικός μας Δεσπότης». Άλλη χρονιά πήγαμε το Πάσχα στο Πρωτάτο, έβαλε πετραχήλι και κοινώνησε από τα χέρια τού αγίου Ροδοστόλου. Πόνεσε βέβαια ή καρδιά του, όταν είδε το Πρωτάτο γεμάτο με όλα αυτά τα σίδερα. "Έλεγε: «Εμείς το Πρωτάτο το γνωρίσαμε διαφορετικά. Ό ναός τού Πρωτάτου ήταν για μάς μεγάλο Πανεπιστήμιο. Ότι μάθαμε, το μάθαμε στον ναό τού Πρωτάτου, στο Πανεπιστήμιο αυτό πού λέγεται Πρωτάτο. Και τις Ακολουθίες, και να διαβάζουμε». Γιατί έκανε και αναγνώστης και ψάλτης και εφημέριος. Αγαπούσε το Πρωτάτο σαν ένα κομμάτι της ζωής του, όπως έλεγε.Τα τελευταία 15 χρόνια της ζωής του τον επισκέφτηκαν βασανιστικές αρρώστιες. Είχε βέβαια ένα πόδι του πρησμένο, πού έτρεχε πύον, όταν πήγα στο κελί. Όμως τον περισσότερο πόνο τον είχε στο μάτι. Είχε ξεκινήσει ένα καρκίνωμα από το δέρμα τού προσώπου κοντά στο δεξί του μάτι και σιγά-σιγά επεκτάθηκε, κατέφαγε τελείως το μάτι, όπως και το γειτονικό κόκκαλο. Όμως ποτέ δεν τον εμπόδισε αυτό το πράγμα. Αν και είχε σκληρούς πόνους, έκανε πολύ μεγάλη υπομονή. Ποτέ δεν τον ακούσαμε να γογγύσει ή να παραπονεθεί για την κατάσταση του. Εμάς ένας πυρετός μάς πιάνει καμιά φορά και χαλάμε τον κόσμο. Ό παππούς όμως παρά τούς δυνατούς πόνους, παρ' ότι υπέφερε πολύ, και από το πόδι, αλλά κυρίως από το μάτι, δεν είπε ποτέ ένα "αχ!". Ποτέ δεν παραπονέθηκε. Και όσες φορές προσπαθούσα να τού περιποιηθώ το μάτι και το πίεζα λίγο, δεν παραπονιόταν ποτέ!
Αλλά και τα πνευματικά του και τον κανόνα του δεν άφησε ποτέ. Πόλλω μάλλον δεν άφησε την Ακολουθία του. Με ένα μάτι καθόταν πάνω από τα βιβλία και διάβαζε την Ακολουθία και τούς Κανόνες. Θυμάμαι μάλιστα μια φορά την ώρα τού Εσπερινού, επειδή ήμουν λίγο κουρασμένος, διάβαζα λίγο νυσταγμένα και βαριεστημένα το Ψαλτήρι. Με πολύ καλό τρόπο μού λέει ό Γέροντας: «Παπά, είσαι κουρασμένος;». Τού λέω: «Ναι, Γέροντα». «Έ! Άσε, παιδί μου, να διαβάσουμε το Ψαλτήρι εμείς. Κάτσε, ξεκουράσου. Γιατί για μάς το Ψαλτήρι είναι προσευχή. 'Εσύ το διαβάζεις, όπως μάς έλεγε ό Γέροντας μας "φύγε κακό από τα μάτια μου"». Και με σταμάτησε με καλό τρόπο και έκατσε στο στασίδι και το συνέχισε. "Ήθελε δηλαδή στην Εκκλησία να υπάρχει τέτοια ακρίβεια και να διαβάζουμε τις Ακολουθίες με τέτοια ακρίβεια. Και να τηρούνται με ευλάβεια όλα τα τυπικά.
Το γεγονός της επανδρώσεως του κελιού των Αρχαγγέλων το χαιρόταν πάρα πολύ. Θυμάμαι την χαρά πού έκανε κατά την πρώτη πανηγύρι πού τελέσαμε, επειδή είχαν χρόνια να κάνουν πανηγύρι. Θυμόταν πού γιόρταζαν παλιά τούς Αρχαγγέλους στο κελί τους, τότε πού ζούσε ό Γέροντας του, και χαιρόταν σαν μικρό παιδάκι. Για πολύ καιρό μετά διηγιόταν για την εορτή, εκδηλώνοντας έτσι την μεγάλη του χαρά. Όταν τού είπαμε κάποτε να κάνουμε μνημόσυνο για τούς Γεροντάδες του, για τούς οποίους είχαμε ακούσει τόσο πολλά συγκινητικά πράγματα, έκλαιε σαν μικρό παιδί, γιατί θα τούς τιμούσαμε, και μάλιστα τον Γέροντα του π. Αβέρκιο, τον όποιο σεβόταν βαθύτατα και αγαπούσε πάρα πολύ μέχρι τέλους. Μέχρι πού έφυγε από την ζωή αυτή, για τον Γέροντα του μιλούσε. Έλεγε χαρακτηριστικά με πολλή ταπείνωση και ευγνωμοσύνη: «Ότι έχω στον εαυτό μου και ότι είμαι το οφείλω στον Γέροντα μου. Εγώ δεν έχω τίποτε δικό μου. Ότι είμαι το οφείλω στον Γέροντα μου π. Αβέρκιο».Δεν ήθελε να τον επαινούν και να τον δοξάζουν. Θυμάμαι την πρώτη χρονιά, πού τού είπαν, κατά την συνήθεια, μετά την Πανηγύρι το Πολυχρόνιο. Μού λέει: «Παπά, σε σένα να πούνε το πολυχρόνιο. Τί το λένε σε μένα; Εγώ δεν θέλω τέτοια πράγματα. Γέρασα τώρα. Εγώ περιμένω το τραίνο το Εξπρές για να φύγω. Δεν μού χρειάζονται πολυχρόνια. Εγώ θέλω να πάω κοντά στον Θεό τώρα. Τί τα θέλω εγώ τα πολυχρόνια και τα πολλά χρόνια; Εγώ θέλω να πάω κοντά στον Χριστό, να ζήσω μαζί με τον Χριστό, αν τα καταφέρω. 'Αν και οι βαλίτσες μου είναι άδειες, όμως πιστεύω το έλεος τού Θεού κάτι να κάνη και για μένα. Όλοι ελπίζουμε στο άπειρο έλεος τού Θεού, οπότε για μένα τα πολυχρόνια είναι περιττά».
Ποτέ δεν τον είδα να φοβάται τον θάνατο. Πάντα έλεγε: «Εγώ να! Τώρα θα φύγω ευχαριστημένος. Θα πάω κοντά στον Χριστό ευχαριστημένος για ένα λόγο. Διότι βρέθηκε ένας άνθρωπος να αγαπά την Εκκλησία και να ανάβει τα καντήλια της Εκκλησίας και να κάνη την Ακολουθία». Όλος ό πόνος του αυτός ήταν: Να λειτουργεί ή Εκκλησία. Όχι να γηροκομηθεί αυτός.Αγαπούσε και σεβόταν ιδιαίτερα τον Γέροντα της Γρηγορίου, τον π. Γεώργιο, ό όποιος είχε επισκεφθεί αρκετές φορές το κελί των Αρχαγγέλων παλαιότερα, όταν τού το επέτρεπε ή υγεία του. Τον μνημόνευε πάντα με πολύ σεβασμό και αγάπη. Κάποτε μάλιστα είχε πει ό π. Γεώργιος στους πατέρες τού κελιού: «Πατέρες, αν δείτε ότι δεν μπορείτε, εμείς με πολλή χαρά θα σάς πάρουμε στο μοναστήρι μας για να σάς γηροκομήσουμε». Τα γεροντάκια εκτίμησαν πάρα πολύ αυτό το πράγμα. Όμως ή χαρά τους ήταν να μη φύγουν από το σπίτι, αλλά εκεί να πεθάνουν και να ταφούν μαζί με τούς Γεροντάδες τους -υπάρχει τάφος δίπλα στην Εκκλησία, όπου θάπτουν όποιον αδελφό της συνοδείας φύγει από την ζωή αυτή, τα δε οστά του μετά την ανακομιδή του στα τρία χρόνια τα τοποθετούν κάτω από την Εκκλησία των Αρχαγγέλων-. Την αγάπη τουςστον άγιο Καθηγούμενο της Γρηγορίου και στην Μονή Γρηγορίου την έδειξαν αργότερα πολύ έντονα με την ολοπρόθυμη συμμετοχή τους στο κτίσιμο τού Κονακίου της Μονής Γρηγορίου, τού Αγίου Φιλόθεου τού Κόκκινου, πού βρίσκεται δίπλα στο Πρωτάτο. Και τα δύο γεροντάκια τότε πρόσφεραν προσωπική εργασία στο κτίσιμο τού κελιού. Συμπαραστάθηκαν στις εργασίες, σαν να επρόκειτο για δικό τους κελί.
Στολισμένος με όλα αυτά τα πνευματικά χαρίσματα από τον άγιο Θεό ό π. Γαβριήλ έφυγε εν βαθεία ειρήνη από την ζωή αυτή, μετά από ολιγοήμερη ασθένεια, στις 26 'Οκτωβρίου 2007, ανήμερα τού αγίου Δημητρίου με το παλαιό ημερολόγιο και των Αρχαγγέλων με το νέο -σημείο και αυτό εκ Θεού, πού τον πήρε κοντά Του την ήμερα πού εόρταζε με το βαπτιστικό του όνομα-αφήνοντας ανεξάλειπτα από την μνήμη μας το χαριτωμένο πρόσωπο του και την όσιακή και ευλογημένη βιοτή του.Ευλογημένε πάτερ Γαβριήλ, αιωνία σου ή μνήμη παρά τω Θεώ και μεταξύ των παραλειπομένων αδελφών σου.

Ενεργειακά Βραχιόλια ή υψηλής τεχνολογίας δεισιδαιμονία;

Επαναφέρει, ενισχύει και σταθεροποιεί την ενέργεια του σώματος।-Ενισχύει την άμυνα του οργανισμού από την ακτινοβολία (απο κινητά, Η/Υ κτλ।)-Ενισχύει την αποτοξίνωση-Μειώνει τις φλεγμονές-Βελτιώνει την εστίαση και τη συγκέντρωση-Ενισχύει την κυκλοφορία του αίματος-Βελτιώνει την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από το αίμα-Προωθεί την ανανέωση των κυττάρων-Καταστρέφει ιούς και βακτήρια-Ενισχύει το ενδοκρινικό σύστημα-Βοηθά στην προστασία του DNA-Επιβραδύνει τη διαδικασία της γήρανσης- Διώχνει την σκόνη και τα νεκρά κύτταρα।

Αυτά υπόσχεται το φαινομενικά απλό βραχιολάκι σιλικόνης με το περίεργο ολόγραμμα στον πυρήνα του। Έχει γίνει ανάρπαστο στην Αμερική, ενώ οι πωλήσεις του έχουν αυξηθεί κατακόρυφα και στην χώρα μας, όπου και πωλείται στα φαρμακεία έναντι του διόλου ευκαταφρόνητου ποσού των 40 ευρώ το κομμάτι। Το «μαγικό» αυτό βραχιόλι γεννήθηκε στην Καλιφόρνια τον Ιανουάριο του 2007। Δυο αδέρφια, ο Τρόι, τεχνικός υπολογιστών, και ο Τζος Ρόνταρμελ, καθηγητής Ισπανικών, οπαδοί και οι δύο της αρχαίας κινέζικης ιατρικής, αναζητώντας έναν φυσικό τρόπο ίασης του σώματος εφηύραν το Ρower Βalance. Τα περικάρπια κατασκευάζονται στην Κίνα, τα ολογράμματα στη Μινεσότα και ο «εμποτισμός» τους στις ειδικές συχνότητες γίνεται σε ένα «μυστικό» δωμάτιο στα γραφεία της εταιρείας στην Καλιφόρνια, πρόσβαση στο οποίο έχουν μόνο τα δύο αδέρφια. Σιγά σιγά, από στόμα σε στόμα, η φήμη του βραχιολιού εξαπλώθηκε και μέσω του Ιντερνετ οι πωλήσεις εκτινάχθηκαν στα ύψη. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι η αύξηση επήλθε χωρίς επιστημονική απόδειξη ότι τα βραχιόλια είναι αποτελεσματικά.

Στην Αυστραλία। Η Αυστραλιανή Επιτροπή Ανταγωνισμού και Καταναλωτή,
κατήγγειλε επίσημα την εταιρεία Power Balance για την αναξιόπιστη δράση του βραχιολιού και την υποχρέωσε να προβεί σε αλλαγές όσον αφορά τις μεθόδους προώθησης και διάθεσής του. Η εταιρεία εξαναγκάστηκε να αφαιρέσει τους παραπλανητικούς ισχυρισμούς από την ιστοσελίδα και τα προϊόντα της, να παραδεχτεί ότι διατύπωσε αναπόδεικτους ισχυρισμούς, να αποζημιώσει όσους πελάτες της το επιθυμούν και να αφαιρέσει την φράση «Τεχνολογία Επιδόσεων» από το προϊόν της.

Στις Η.Π.Α. Πρόσφατα οι υπεύθυνοι της Επιτροπής Αθέμιτου Ανταγωνισμού των ΗΠΑ ζήτησαν από τους κατασκευαστές του Ρower Βalance, ύστερα από πλήθος καταγγελιών καταναλωτών, να παράσχουν επαρκείς επιστημονικές αποδείξεις σχετικά με την επίδραση του προϊόντος τους.
Στη γειτονική Ιταλία , πρόσφατα κατασχέθηκαν έξι χιλιάδες πλαστά αντίγραφα του Ρower Βalance στην παραλία του Ρίμινι. Σε αυτό το γεγονός, βασίστηκε και η ιταλική Αρχή Ανταγωνισμού που άρχισε πρόσφατα έρευνα για «τις πιθανές αθέμιτες εμπορικές πρακτικές» κατά των εταιρειών που διανέμουν το προϊόν στη γείτονα χώρα. Εντός δεκαπέντε ημερών η κατασκευάστρια εταιρεία είναι υποχρεωμένη να προσκομίσει τα κατάλληλα επιστημονικά και ιατρικά τεκμήρια σχετικά με τις ιδιότητες και τις πιθανές ευεργετικές επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, που αποδίδονται στα προϊόντα της. Εντός της ίδιας προθεσμίας πρέπει να αποδειχθεί επίσης ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε αντένδειξη για την υγεία και την ασφάλεια των καταναλωτών που ενδέχεται να προκύψει από τη χρήση των συγκεκριμένων προϊόντων.
Η παθολόγος κ. Αναστασία Μοσχοβάκη σημειώνει στο in 2 Life. «Αυτήν την στιγμή πραγματοποιούνται μελέτες, αλλά μέχρι σήμερα τουλάχιστον δεν έχει τεκμηριωθεί το κατά πόσο τα ενεργειακά βραχιόλια είναι αποτελεσματικά ή όχι» Στο ίδιο άρθρο του iatronet.gr αναφέρεται: « Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι εξαιρετικά πολύπλοκος για να μπορέσει να ισορροπήσει με την βοήθεια ενός ολογράμματος το οποίο εκπέμπει ενεργειακά κύματα. Μάλιστα, από την στιγμή που δεν έχει ελεγχθεί και εγκριθεί επίσημα δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι μακροπρόθεσμα δεν θα έχει παρενέργειες στον οργανισμό». Το περιοδικό Time 10/2010 αναφέρει ότι δεν υπάρχει καμιά επιστήμη πίσω από τα βραχιολάκια αυτά.Στο επίσης ξενόγλωσσο Science-Based Medicine αναφέρεται ότι «το φαινόμενο ενεργειακό βραχιόλι είναι μια ακόμη απόδειξη του ότι οι άνθρωποι είναι πολύ προληπτικοί» για να το ταυτίσει στην συνέχεια με υψηλής τεχνολογίας δεισιδαιμονία, ανάλογη μ’ αυτήν που έχουν να μεταφέρουν κάποιοι πάνω τους το πόδι ενός κουνελιού σαν γούρι.
Ο καθηγητής Κυτταρικής Βιολογίας και Ραδιοβιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ.Λ.Μαργαρίτης μιλώντας στο «Βήμα» αναφέρει ότι αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν τέτοια αντικείμενα προσφέρουν κάτι στον οργανισμό, από τη στιγμή που δεν υπάρχουν συγκεκριμένα επιστημονικά στοιχεία. Σύμφωνα με τον καθηγητή, αν πράγματι το ενεργειακό βραχιόλι εκπέμπει ηλεκτρομαγνητικά κύματα χαμηλής συχνότητας, όπως υποστηρίζουν οι κατασκευαστές του, ίσως έχει κάποια επίδραση, αφού σε παρόμοιες συχνότητες λειτουργούν τα κύτταρα του σώματος. «Και σήμερα στην Ιατρική χρησιμοποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία χαμηλών συχνοτήτων για την επούλωση πληγών» λέει ο κ. Μαργαρίτης, αλλά προσθέτει ότι η επίδραση των κυμάτων μπορεί να είναι και αρνητική. «Η παρατεταμένη έκθεση του ανθρώπου σε αυτά τα κύματα μπορεί να προκαλέσει βλάβες- δεν είναι τυχαίο ότι οικιακές συσκευές ή πυλώνες που εκπέμπουν τέτοια ακτινοβολία κατηγορούνται για καρκίνους». Στο γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη σχετικά με θετική επίδραση τέτοιων αντικειμένων στην υγεία στέκεται και ο καθηγητής Αθλητιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Αστ. Δεληγιάννης. «Ακόμη και αν τα βραχιόλια αυτά επιδρούν στον οργανισμό, πρέπει όλοι να λάβουν υπόψη τους ότι ο αθλητισμός οφείλει να βασίζεται σε σωστή προπόνηση και διατροφή, και να μένει μακριά από κάθε είδους εμπορευματοποίηση, αφού με την ευρεία έννοια τα βραχιόλια είναι πιθανό να αποτελούν ένα είδος ντόπινγκ».

Τι λένε όμως οι υπεύθυνοι της εταιρίας;«Δεν πουλάμε απλά βραχιόλια σιλικόνης, πουλάμε προϊόντα ευ ζην. Η λειτουργία του βραχιολιού βασίζεται στην ανατολική φιλοσοφία, στα τσάκρα και τις αρχές του βελονισμού. Γι΄ αυτό και δεν θέλουμε να το κάνουμε μόδα ή lifestyle», δηλώνει ο κ. Γιάννης Καραχάλιος υπεύθυνος της εταιρείας, ο οποίος αναφέρει ότι σήμερα στο ελληνικό κοινό το βραχιόλι έχει μεγαλύτερη ζήτηση απ΄ αυτή στην οποία μπορούν να ανταποκριθούν. « Ως εταιρεία επιθυμούμε να μείνουμε μακριά από τον ιατρικό κόσμο και τις μεγάλες εταιρείες με τα συμφέροντα. Αν θέλει πάντως κάποιος πιστοποίηση, ας πάει στην Κίνα να ανακαλύψει τα τσάκρα και να ζητήσει γι’ αυτά επίσημη εξήγηση. Είναι ορισμένα πράγματα στη ζωή μας που δεν εξηγούνται γιατί απλώς είναι έτσι» καταλήγει. Τι είναι όμως τα τσάκρα πάνω στα οποία βασίζονται τα ενεργειακά βραχιολάκια;
Τα Τσάκρα είναι 7 ενεργειακά κέντρα του σώματος τα οποία επηρεάζουν άμεσα την υγεία των οργάνων με τα οποία σχετίζονται.H λέξη τσάκρα στα σανσκριτικά σημαίνει τροχός. H έννοια των τσάκρα εμφανίζεται στο περίφημο σανσκριτικό κείμενο για τη γιόγκα «Siva Samhita» το σύστημα των τσάκρα αποτελείται από 7 αόρατα ενεργειακά κέντρα που τοποθετούνται νοητά κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης, μέσω των οποίων ρέει η ζωτική ενέργεια.Τα τσάκρα λοιπόν είναι βασικό συστατικό της θεωρίας της γιόγκα και της βουδιστικής λατρείας.Οι αρθρογράφοι προβληματίζονται, αν είναι θαυματουργή επιστήμη από το διάστημα, νόμοι του marketing, μόδα που έγινε συνήθεια ή απλώς ένα ακόμη κομπογιαννίτικο μπιχλιμπίδι; Οι κατασκευαστές το λένε ξεκάθαρα, «επιθυμούμε να μείνουμε μακριά από τον ιατρικό κόσμο . Αν θέλει πάντως κάποιος πιστοποίηση, ας πάει στην Κίνα να ανακαλύψει τα τσάκρα και να ζητήσει γι’ αυτά επίσημη εξήγηση».Ο μακαριστός γέροντας Παϊσιος έλεγε: «Ο Χριστός ήρθε στον κόσμο για να σταυρωθεί από αγάπη για το πλάσμα Του. Πρώτα σταυρώθηκε και μετά αναστήθηκε. Είναι φθηνό να ζητά κανείς πνευματικές χάρες – άλλο αν ο Χριστός του δώσει. Ενώ αυτοί που ασχολούνται λ.χ με ινδουϊστικές φιλοσοφίες, με τη γιόγκα κ.τλ., με όσα κάνουν αποβλέπουν στο να φθάσουν δήθεν σε μια πνευματική κατάσταση, σε έκσταση, να νοιώσουν μια ηδονή ή να γίνουν ανώτεροι από τους άλλους, χωρίς να ενδιαφέρονται για τους άλλους. Και αλλου σημειώνει «κάνει να ανακατέψουμε τη σαβούρα με το Χριστό;» και «Εμείς ζητάμε από το Θεό το θαύμα και δε συνεργαζόμαστε με το διάβολο».Θυμάμαι και μια κυρία που έλεγε: «Πήγα στον ιερέα και με διάβασε αλλά ο πονοκέφαλος δεν έφυγε, σκέφτομαι να πάω και σ’ έναν μάγο ίσως εκείνος κάτι καταφέρει…..»Μήπως στις μέρες μας η δεισιδαιμονία και η πονηριά ντύθηκαν με υψηλής τεχνολογίας ένδυμα και χτυπούν την πόρτα μας;Και εμείς θα ανοίξουμε;

Μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης, Ένας μεγάλος ιατρός και άγιος

Ένας μεγάλος ιατρός και άγιοςΓράφει ο μοναχός Μωυσής, ΑγιορείτηςΗ Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία πρόσφατα ανακήρυξε προστάτη της τον Άγιο Λουκά, αρχιεπίσκοπο Συμφερουπόλεως της Κριμαίας. Η κίνηση αυτή φανερώνει την πίστη των ιατρών επιστημόνων αλλά και την ομολογία τους. Ο Άγιος Λουκάς υπήρξε μία χαρισματική προσωπικότητα, ένας κορυφαίος επιστήμονας, με πλούσια έρευνα, σημαντικές και πρωτότυπες αποκαλύψεις, ήταν ο πρώτος που έκανε μεταμόσχευση οργάνων σε άνθρωπο, έσκυψε με συγκίνηση στον ανθρώπινο πόνο και εργάστηκε υπεράνθρωπα για την άρση του.
Γεννήθηκε το 1877 και εκοιμήθη το 1961। Εφέτος συμπληρώθηκαν πενήντα έτη από την εκδημία του। Γεννήθηκε στην Κριμαία και ονομαζόταν Βαλεντίν του Φέλιξ Βόινο Γιασενέτσκι. Δεν πτοήθηκε διόλου να δώσει την ορθόδοξη μαρτυρία του σε μία εποχή, που μάλλον ήταν η χειρότερη της ιστορίας της χώρας του. Το τυραννικό και ολοκληρωτικό καθεστώς στάθηκε ιδιαίτερα εχθρικό στην Εκκλησία και τους πιστούς της. Ο Λουκάς είχε μεγαλώσει πνευματικά στη Λαύρα του Κιέβου. Το 1903 πήρε το πτυχίο της ιατρικής και παρακολούθησε οφθαλμολογία. Το 1904 στον ρωσοϊαπωνικό πόλεμο εργάζεται στην Άπω Ανατολή ως χειρουργός με επιτυχία. Εκεί νυμφεύεται και από τον γάμο του αποκτά τέσσερα παιδιά. Σύντομα γίνεται παντού γνωστός για τα ιατρικά του κατορθώματα. Το 1917 συλλαμβάνεται από το άθεο καθεστώς.Το 1920 εκλέγεται καθηγητής της ανατομίας και της χειρουργικής στο πανεπιστήμιο της Τασκένδης. Το 1921 χειροτονείται διάκονος και πρεσβύτερος και το 1923 επίσκοπος. Η σύζυγός του είχε εκδημήσει νέα, λόγω σοβαρής ασθένειας. Από τότε συνδύαζε τα λειτουργικά του καθήκοντα με την παράδοση των ιατρικών μαθημάτων και τη συνέχιση των εγχειρήσεων. Πάντα φορούσε το ράσο του και τον σταυρό του. Αυτό του στοίχισε ακριβά. Έτσι διώκεται, συλλαμβάνεται, φυλακίζεται και ταλαιπωρείται. Εξορίζεται, ασθενεί σοβαρά από καρδιακή ανεπάρκεια. Στην παγωμένη Σιβηρία λιώνει τους πάγους με την αγάπη του, συνεχίζει να εγχειρίζει ασθενείς. Χάνει την όραση του ενός ματιού του. Το 1941 με την είσοδο των Γερμανών στη Ρωσία εργάζεται εθελοντικά σε στρατιωτικό νοσοκομείο για την περίθαλψη πολλών τραυματιών.Το 1947 γίνεται αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως. Φροντίζει τους φτωχούς, θεραπεύει δωρεάν τους ασθενείς, ανοίγει τις κλειστές εκκλησίες, κηρύττει συνεχώς. Σώζονται 750 κηρύγματά του σε 5.000 σελίδες. Το 1956 τυφλώνεται. Τα Χριστούγεννα του 1960 λειτουργεί για τελευταία φορά. Στις 11.6.1961 αναχωρεί για τον ουρανό. Το 1995 αναγνωρίστηκε άγιος από την εκκλησία της Ρωσίας. Στην Ελλάδα κυρίως έκανε γνωστό με τα βιβλία του ο αρχιμ. Νεκτάριος Αντωνόπουλος. Πολλοί είναι αυτοί που τιμούν της μνήμη του για την πλούσια θαυματουργική του χάρη.Ο Άγιος Λουκάς, παρά την τεράστια προσφορά του στον πονεμένο και φτωχό άνθρωπο, καταταλαιπωρήθηκε από το ανάλγητο καθεστώς. Στη διάρκεια της εβδομηντάχρονης σοβιετικής θηριωδίας διώχθηκαν 4.000 επίσκοποι, 250 εκτελέστηκαν, ορισμένοι θάφτηκαν ζωντανοί, 500.000 κληρικοί φυλακίστηκαν ή εκτελέσθηκαν, καθώς και πολλοί χριστιανοί μόνο και μόνο για την πίστη τους. Ο σκληρός διωγμός δεν έκανε τον άγιο να αλλάξει το φρόνημά του. Δεν προσκύνησε το κόμμα, για να τιμηθεί για τις σπουδαίες του έρευνες. Δεν φοβήθηκε τους καταδότες, τους προδότες, τους συκοφάντες, τους μυστικούς αστυνομικούς, τους άθεους και τους υλιστές.Παρά τις πολλές διώξεις, τις άδικες φυλακίσεις, τις φρικτές εξορίες, τις παγωνιές της Σιβηρίας, δεν αγανάκτησε, δεν κάκιωσε, δεν κλείστηκε στον εαυτό του, δεν παραπονέθηκε, αλλά βοήθησε πιο πολύ τους πονεμένους συνανθρώπους του, με το νυστέρι, με το μελάνι, με τον λόγο, με την προσευχή, με το παράδειγμα και το βίωμά του. Τη γνώση, την ευφυΐα, τη μελέτη, τα χαρίσματά του τα έδωσε αφειδώλευτα στον πολύ ανθρώπινο πόνο. Ήταν ένας σπουδαίος, ένας μεγάλος ιατρός. Είναι ένας σπουδαίος, ένας μεγάλος άγιος.

Αν μου μιλήσουν για άλλους θα σηκωθώ να φύγω

Το να γνωρίζουμε την πονηρία των ανθρώπων, δηλαδή το κακό που κάνουν οι άλλοι, μικρό ή μεγάλο, μας αλλοιώνει την λογική, μας εξασθενίζει τις δυνάμεις μας, διότι δεν συμμαρτυρεί με τον Θεό. Τελικά έχουμε αδιαλείπτως έναν πειρασμό μπροστά μας.
Γι’ αυτό δεν πρέπει να θέλουμε να μαθαίνουμε, να γνωρίζουμε τί κάνει ο άλλος. Αν έρθουν αν μου μιλήσουν για άλλους, θα τους κλείσω το στόμα ή θα σηκωθώ να φύγω. Και αν κάποιος έρθει να μου πει τον πόνο του, θα του πω, δεν έχεις Γέροντα; στον Γέροντά σου να μιλήσεις. Και αν μου απαντήσει ότι δεν έχει, θα του πω: Να βρεις! Εγώ δεν είμαι Πνευματικός … πήγαινε να βρεις έναν Πνευματικό που θα μπορεί να σε παρακολουθεί. Ξέφυγε δηλαδή εσύ την αμαρτία του άλλου. Όσο μένεις άτρωτος από τα κακά του άλλου, τον βοηθάς.
Διότι, μόλις ο άλλος σου πει κάτι κακό, αμέσως ξεπέφτει στα μάτια σου και μειώνεται η αγάπη σου, όσο και αν νομίζεις ότι τον βοηθάς. Έτσι είμαστε εμείς οι άνθρωποι. Καταστρέφεται όλως διόλου η αγάπη μας και προς τον Θεόν και προς τους ανθρώπους, εφ’ όσον αναμειγνυόμεθα στην ιδιωτική ζωή τους. Αυτή είναι υπόθεση μόνο του αρμοδίου προσώπου και ποτέ εμού του μοναχού ή λαϊκού.
Το να αγαθοποιώ όσους με κακοποιούν, με οδηγεί στην ειρήνη. Διότι όλοι οι άνθρωποι τελικώς μας βάζουν προσκόμματα. Με έναν λόγο, με ένα βλέμμα, με το περπάτημά τους, με την χαρά τους, με την λύπη τους, παρεμβαίνουν στην πορεία μας. Γι’ αυτό χρειάζεται φόβος και τρόμος, μην τυχόν και αντιδράσωμε στα προσκόμματα που μας βάζουν και διασαλευθή η ειρήνη του νου και της καρδιάς μας, μήπως δηλαδή προκαλέσωμε τον χωρισμό από τον Θεόν. Χρειάζεται φόβος και τρόμος, μην τυχόν και περιφρονήσω τον αδελφό μου, μην τυχόν νομίζω ότι αυτός είναι υπεύθυνος για τις συμφορές μου, διότι αυτό είναι ξεπεσμός μου από τον Θεόν. Ο άγιος Ισαάκ τονίζει: «Ουδέποτε φταίει ο άλλος για κάποιο παράπτωμα, πάντοτε φταις εσύ». Δεν σου φταίει ο άλλος επειδή εσύ κουράσθηκες, αμάρτησες, δυσπίστησες, αλλοιώθηκες. Βλέπεις κάποιον να τρώη με τα χέρια του και αγανακτείς. Αυτό δείχνει σαφώς ότι δεν άρχισες ακόμη την πνευματική σου ζωή. Η άσκησίς σου είναι στα προοίμια.
Για να μπορέσης να ξεπεράσης αυτούς του σκοπέλους, να αγαθοποιής όποιον σε κακοποιεί. Σκόρπα, όσο μπορείς, αγαθότητα. Είσαι στον κόσμο; Μπορείς να του βρεις δουλεία. Είσαι στο μοναστήρι; Εάν σε καταρασθή, να τον ευλογήσης, εάν σε χτυπήση από την δεξιά σιαγώνα, να του πης, χτύπα με και από την άλλη. Δείξε την αγάπη σου, ανάλογα με το πώς σου ανοίγει δρόμο ο ίδιος ο Θεός.
Όμως διαρκώς συμβαίνουν στην ζωή μας απρόοπτα. Έρχεσαι στο μοναστήρι για να βρης πνευματική ζωή, και συναντάς κακούς. Είναι απρόοπτο. Ζητάς κελλί από την πλευρά του μοναστηριού που δεν έχει υγρασία, το αποκτάς, διαπιστώνει όμως ότι η θάλασσα σου προκαλεί αλλεργία, οπότε δεν μπορείς να χαρής ούτε την ημέρα ούτε την νύχτα. Αμέσως θα σου πη ο λογισμός, σήκω να φύγης. Είναι απρόοπτο. Σε πλησιάζω με την ιδέα ότι είσαι καλός άνθρωπος και βλέπω ότι είσαι ανάποδος. Απρόοπτο.
Παρουσιάζονται συνεχώς απρόοπτα ενώπιόν μας, διότι έχομε θέλημα και επιθυμίες. Τα απρόοπτα είναι αντίθετα προς το θέλημα και την επιθυμία μας, γι’ αυτό και μας φαίνονται απρόοπτα, στην ουσία όμως δεν είναι. Διότι άνθρωπος που αγαπά τον Θεόν προσδοκά τα πάντα και λέγει πάντοτε «γενηθήτω το θέλημά σου». Θα έρθη βροχή, λαίλαπα, χαλάζι, κεραυνός; «Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον». Επειδή αυτά κοστίζουν στην σαρκικότητά μας, γι’ αυτό εμείς τα βλέπομε ως απρόοπτα.
Για να μην ταράσσεσαι λοιπόν κάθε φορά και στεναχωριέσαι, για να μην αγωνιάς και προβληματίζεσαι, να τα περιμένης όλα, να μπορής να υπομένης ό,τι έρχεται. Πάντα να λες, καλώς ήλθες αρρώστια, καλώς ήλθες αποτυχία, καλώς ήλθες μαρτύριο. Αυτό φέρνει την πραότητα, άνευ της οποίας δεν μπορεί να υπάρχη καμία πνευματική ζωή.
πηγή: Γέροντος Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου, Λόγοι Ασκητικοί-Περί Αρετών

Ιώβ Τάλατς «Στο Διάστημα βλέπεις τη χάρη του Θεού »

Ο εξομολογητής των κοσμοναυτών στο Κέντρο Εκπαίδευσης «Γιούρι Γκαγκάριν», κοντά στη Μόσχα, μιλάει για τον Θεό και τη Δημιουργία με το ποίμνιό του ακόμη κι όταν αυτό βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη«ΣΥΝΑΝΤΗΣΑΤΕ τον Θεό εκεί που φθάσατε;». Το ερώτημα, ειρωνικά πολλές φορές, κάποτε με ειλικρίνεια και για κάποιους βασανιστικά, τέθηκε επανειλημμένα σε μέλη διαστημικών αποστολών, μετά την επιστροφή τους στη Γη. Αμερικανοί αστροναύτες απάντησαν κάποτε, και τα λόγια τους έμειναν στην ιστορία, ότι... αντίκρισαν τα ίχνη Του। Οι σοβιετικοί κοσμοναύτες αντίθετα δεν σήκωναν ούτε έκαναν αστεία με τέτοια θέματα. Στην άθεη Σοβιετική Ενωση, όπου η θρησκεία ήταν «το όπιο των λαών», Θεός δεν υπήρχε. Ως τη δεκαετία του ΄80. Σήμερα, στη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Οι ρώσοι κοσμοναύτες ομολογούν ότι έχουν τον δικό τους εξομολόγο, με τον οποίο επικοινωνούν ανά πάσα στιγμή, ακόμη και ενώ βρίσκονται στο Διάστημα, λίγο προτού βγουν για τον διαστημικό τους περίπατο.Οι ατρόμητοι κοσμοναύτες, μαθητές της μεγάλης σχολής που δημιούργησε ο μύθος του Διαστήματος Γιούρι Γκαγκάριν, για τον ηγούμενο Ιώβ Τάλατς, είναι άνθρωποι με τoυς δικούς τους φόβους και τα δικά τους ερωτήματα. Και αυτοί απορούν «πώς δημιούργησε ο Θεός το Σύμπαν».Εφημέριος του Ναού της Μεταμόρφωσης, στο Κέντρο Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών «Γιούρι Γκαγκάριν» της Πόλης των Αστεριών, κοντά στη Μόσχα, επισκέπτεται συχνά το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, το ρωσικό Κανάβεραλ, στο γειτονικό Καζακστάν, απ΄ όπου ξεκινούν οι αποστολές για το Διάστημα. Εκεί προετοιμάζει πνευματικά τους κοσμοναύτες λίγο πριν από το μεγάλο τους ταξίδι και τους περιμένει πάντα κατά την επιστροφή τους για να ευχαριστήσουν, όπως λέει, όλοι μαζί τον Θεό. «Οταν ένας άνθρωπος είναι στο Διάστημα μπορεί να δει την αληθινή μεγαλοσύνη του Σύμπαντος και έτσι έρχεται κοντύτερα στον Δημιουργό» δηλώνει μιλώντας στο «Βήμα» από το Μπαϊκονούρ, όπου λίγη ώρα νωρίτερα είχε τελέσει τον αγιασμό των υδάτων, αφού το Πατριαρχείο Ρωσίας εορτάζει τα Θεοφάνια σύμφωνα με το παλαιό ημερολόγιο.«Είδα ίχνη του Θεού»Ο ηγούμενος επικαλείται τον αμερικανό αστροναύτη Φρανκ Μπόρμαν, τον πρώτο άνθρωπο που είδε το φεγγάρι από κοντά, ο οποίος εκείνη την ώρα, έπειτα από μακρά σιωπή μέσα στο διαστημόπλοιο, είπε: «Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην. Η δε γη ην αόρατος και ακατασκεύαστος...». Ηταν «ο πρώτος στίχος από τη Γένεση,το πρώτο βιβλίο της Αγίας Γραφής. Πολλά μέλη του πληρώματος δεν μπορούσαν παρά να κλάψουν εκείνη τηστιγμή. Και όταν ο Μπόρμαν επέστρεψε στη γη,τον ρώτησε κάποιος:“... είδες τον Θεό όταν ήσουν στο Διάστημα;”. Και αυτός απάντησε:“Οχι, δεν είδα τον Θεό. Είδα όμως τα ίχνη της παρουσίας Του”» λέει ο κ. Τάλατς.Αυτά τα ίχνη που είδε ο Φρανκ Μπόρμαν στο ξεκίνημα της «οδύσσειας» για τη γνωριμία του Σύμπαντος φαίνεται πλέον να ομολογούν και οι ρώσοι συνάδελφοί του τονίζει ο ιερέας. «Οι κοσμοναύτες με καλούν πριν βγουν να περπατήσουν στο Διάστημαζητώντας μου προσευχές και ευλογίες. Ο Υuri Lonchakov, διοικητής διαστημόπλοιου, διάβασε ολόκληρη τη Βίβλο στη διάρκεια της πτήσης του. Στις τελευταίες ώρες της πτήσης ήμασταν τακτικά σε επαφή, συζητώντας θεολογικά θέματα:πώς δημιούργησε ο Θεός τον κόσμο,γιατί τον δημιούργησε μ΄ αυτό τον τρόπο,πώς κατανοούσαν οι άγιοί μας τη φύση του Σύμπαντος. Ο Οleg Skripinchko, ενώ βρισκόταν σε τροχιά,τηλεφώνησε να μας συγχαρεί για την επίσκεψη του Πατριάρχη Κύριλλου στον Ναό της διαστημικής βάσης. Και ο ελληνικής καταγωγής Fyodor Υurchikhin που επέστρεψε πρόσφατα κατά τη διάρκεια της 6μηνης περιστροφής του γύρω από τη Γη είχε μαζί του τα λείψανα του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη και του Θεοδώρου του Τύρωνος».Αγιασμός πριν από την πτήσηΟ πατέρας Ιώβ επισκεπτόταν τους κοσμοναύτες με τους οποίους είχε πνευματικές συζητήσεις και ευλογούσε κάθε λογής τεχνικό εξοπλισμό πολύ προτού ιδρυθεί εκκλησιά μέσα στον σταθμό. Μετά, « με τη βοήθεια του Θεού,αποκτήσαμε την εκκλησία μας» λέει και συνεχίζει: «Τα τελευταία λίγα χρόνια έχει αναδυθεί μια ολόκληρη παράδοση. Ολα τα πληρώματα διαστημόπλοιων επισκέπτονται την Αγία Τριάδα πριν από την εκτόξευση για να προσκυνήσουν τα λείψανα του Αγίου Σεργίου και να συμμετάσχουν σε μια σύντομη δέηση στην εκκλησία του Αγίου Νίκωνος. Κατόπιν τους ευλογώ με αγιασμό και δίνω στον καθένα τους μικρά Ευαγγέλια τσέπης και εικόνες του Χριστού και της Θεοτόκου που τα παίρνουν μαζί τους στην πτήση. Τέσσερις μέρες πριν από την εκτόξευση πηγαίνω στο Μπαϊκονούρ για να τους εξομολογήσω και να τους μεταλάβω. Συζητούμε πνευματικά θέματα, διαβάζουμε μαζί το Ευαγγέλιο και μιλάμε για διάφορα σημαντικά ζήτημα. Οταν οι άνδρες επιστρέφουν στη Γηείμαι εκεί για να τους υποδεχτώ με μια ευχαριστήρια δέηση στον Θεό ».Φόβος και γενναιότητα«Και βέβαια αισθάνονται φόβο, όπως κάθε φυσιολογικός και ζωντανός άνθρωπος ενώπιον του κινδύνου που μπορεί να απειλήσει τη ζωή του» λέει ο ηγούμενος Ιώβ περιγράφοντας τα αισθήματα των κοσμοναυτών.Όσο γι΄ αυτά που σκέφτονται όταν βρίσκονται έξω, στο Σύμπαν; «Το Διάστημα είναι ακόμη εχθρικό για τον άνθρωπο. Φανταστείτε ότι στον ήλιο η θερμοκρασία είναι +180 βαθμούς Κελσίου,ενώ στη σκιά-150. Αν ο άνθρωπος βρεθεί ξαφνικά χωρίς το σκάφανδρό του τον περιμένει βέβαιος θάνατος. Η γενναιότητά τους συνίσταται στο γεγονός ότι αισθανόμενοι τον φόβο μπορούν να τον ξεπερνούν. Η πλειονότητα με τη βοήθεια του Θεού ξεπερνάει τον φόβο και βλέποντας το έλεός Του προσεύχονται και κάνουν αυτό που πρέπει να κάνουν. Οταν βρίσκονται εκεί εργάζονται και ίσως δεν σκέφτονται και πολύ το εάν φοβούνται ή δεν φοβούνται. Προετοιμάζονται επί χρόνια για εκείνη τη στιγμή. Για να γίνει κάποιος κοσμοναύτης προετοιμάζεται επί δέκα χρόνια και γνωρίζουν τι τους περιμένει. Η προετοιμασία είναι πολύ καλή».Φθάνει αυτό; «Εμείς στη Ρωσία έχουμε και μια παροιμία:“Να ελπίζεις στον Θεό,αλλά κάνε και ΄σύ κάτι”.Οταν ο άνθρωπος επιτελεί το έργο του σωστά και με πίστη στον Θεό τότε όλες οι δυσκολίες, εσωτερικές και εξωτερικές, ξεπερνιούνται,διότι μόνον ο Θεός μπορεί να στηρίξει, να δώσει ελπίδα, να νουθετήσει τον άνθρωπο ώστε να κάνει το σωστό σε δύσκολες καταστάσεις » λέει ο κ. Τάλατς.Αμαρτίες στο ΔιάστημαΜπορούν οι άνθρωποι να σωθούν από τις αμαρτίες στο Διάστημα ή θα υποπέσουν σε αυτές και εκεί; Ο πατέρας Ιώβ δεν δυσκολεύεται να απαντήσει. «Από τον εαυτό σου δεν μπορείς να ξεφύγεις. Η συσσώρευση των μειονεκτημάτων και των αδυναμιών- η οποία σε οδηγεί στην ανάπτυξη των παθών- συμβαίνει ανεξάρτητα από το πού βρίσκεται ο άνθρωπος. Οι Πατέρες της Εκκλησίαςλένε ότι αν δεν απελευθερωνόμαστε από την αμαρτωλότητα και το πάθοςτότε όλα αυτά θα τα πάρουμε στην αιώνια ζωή. Ο φθονερός και στην ουράνια ζωή θα παραμείνει φθονερός, αλλά εκεί η ζωή του θα είναι ανυπόφορη. Ετσι οι ανθρώπινες αδυναμίες υπάρχουν τόσο εδώ στη Γη όσο και στο Διάστημα. Στους κοσμοναύτες, όπως και σε κάθε άνθρωπο, εμφανίζονται και κακές σκέψεις και υπάρχουν και παράπονα και θυμός, όπως σε όλους τους ζωντανούς ανθρώπους. Δεν είναι ρομπότ. Είναι έξυπνοι, ταλαντούχοι και πολύπλευροι, αλλά και άνθρωποι, γι΄ αυτό και ζητούν τη βοήθεια του Θεού».«Θεέ μου, γιατί γύρισα;»Κάθε κοσμοναύτης κατά τον πατέρα Ιώβ αποκομίζει και μεταφέρει κατά την επιστροφή του τις δικές του εμπειρίες. «Δεν μπορείς να το εξηγήσεις.Δεν μπορείς να εξηγήσεις ποιος αισθάνεται τι,διότι οι άνθρωποι αποκομίζουν πολλές και διαφορετικές εμπειρίες.Ενας κοσμοναύτης,ο Βάλερι Ολιαγκόφ, έχει παραμείνει στο Διάστημα, εάν δεν κάνω λάθος,επί έναν χρόνο και τρεις μήνες,δηλαδή είναι κάτι σαν πρωταθλητής.Στη διάρκεια της παραμονής του στο Διάστημα γιόρτασε το Πάσχα.Εφτιαξε ο ίδιος ένα πασχαλιάτικο γλυκό και έψαλε το “Χριστός Ανέστη”, αλλά μετά όταν επέστρεψε εδώ σε μας υπήρχαν όλα τα καθημερινά προβλήματα.Και όταν άρχισε να τα ξαναζεί και να τα βλέπει είπε μισοαστεία-μισοσοβαρά:“Θεέ μου,γιατί γύρισα;”»

Άρθρο της Μαρίας Αντωνιάδου στο ΒΗΜΑ

Μοναχός Μωυσής, Έξοδος από την κρίση

πηγή: Μακεδονία, 16/10/2011
Έξοδος από την κρίση
Γράφει ο μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης
Είπα στον εαυτό μου να μην ασχοληθώ ξανά με το θέμα της οικονομικής κρίσης. Επειδή όμως η κατάσταση χειροτερεύει συνεχώς και τα δικαιολογημένα παράπονα θεριεύουν, θέλησα να μην τηρήσω τον λόγο μου. Δεν θα μεταφέρω γνωστά πικρά γεγονότα, ούτε θα γίνω εκτιμητής τους. Καθημερινά αναθεωρούνται πρόσφατες αποφάσεις, μεγαλώνουν τα προβλήματα και μεγαλώνει η κρίση. Άφωτα αδιέξοδα, τραγικά δράματα, εικόνες θλίψης, ντροπής και κατάντιας. Ανησυχία, αγωνία, χρεοκοπία, ανεργία, αβεβαιότητα και καχυποψία επικρατούν. Πρόκειται οπωσδήποτε για ελεεινό και αξιοδάκρυτο κατάντημα....
Ξαναχρειάζεται να ειπωθεί το σύνθημα περί αλλαγής δυνατά. Είναι μια ευκαιρία τώρα, που διαφορετικά δεν θα δινόταν, να ομολογήσουμε την ήττα μας, την αδυναμία, την αμαρτία μας. Με γενναιότητα να οδηγηθούμε στην απαραίτητη μετάνοια. Τώρα αμέσως, δεν υπάρχει χρόνος για απώλεια. Να παραδεχθούμε τους παρασυρμούς μας, ότι πήραμε τη ζωή μας λάθος, δεν θέσαμε υψηλούς στόχους, συμφωνήσαμε με την αδικία. Δυστυχώς η αναλήθεια, η αδιαφάνεια, η ανεντιμότητα, η αδιαφορία, η ασέβεια έλαβαν κυρίαρχη θέση στη ζωή μας. Είναι καιρός να σκύψουμε καλά μέσα μας, να παρατηρήσουμε αυστηρά τον εαυτό μας, να μεταποιήσουμε τα πάθη μας. Είναι ύστατη ώρα, δεν υπάρχουν περιθώρια για αναβολές και καθυστερήσεις. Είμεθα υπεύθυνοι για τους εαυτούς μας. Ας αφήσουμε τώρα τους άλλους, ας δούμε πιο προσεκτικά τους όχι και τόσο γνωστούς εαυτούς μας.
Ήμασταν αρκετά συγκρατημένοι στη φιλανθρωπία μας, στη φιλαδελφία και τη φιλοθεία μας. Δεν αγκαλιάσαμε σφιχτά τον φτωχό, δεν πονέσαμε εκ βαθέων τον πονεμένο, δεν συντρέξαμε τόσο πρόθυμα στην ανάγκη του πλησίον. Δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε ενοχές και να κατασκευάσουμε ενόχους. Θα πρέπει να παραδεχθούμε όλοι ότι μπορούσαμε αρκετά περισσότερα, που όμως για διάφορους λόγους δεν πράξαμε. Η παρούσα κρίση ίσως είναι μια καλή ευκαιρία να ξεμαρασκευτούμε, να γίνουμε πιο γνήσιοι, πιο ειλικρινείς, να μην κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας. Να αφήσουμε λίγο τη βαθιά πολυθρόνα, να ανάψουμε έστω το κερί μας, να παρηγορήσουμε για να παρηγορηθούμε. Ας αφήσουμε την τηλεόραση λίγο, την οκνηρία και το βόλεμα. Ας σοβαρευτούμε. Λογικευτούμε, ανανήψουμε, ανασηκωθούμε και αρνηθούμε τη ρηχότητα.
Η ευημερία υποχωρεί. Η Ελλάδα συννεφιάζει. Η απόγνωση περιπαλεύει από σπίτι σε σπίτι. Σε λίγο θα έχουμε διακοπές ρεύματος. Η χώρα θα βυθιστεί στο σκοτάδι. Θα πουλούν και στους δρόμους κεριά. Καλό είναι το συμφέρον, αλλά η αξιοπρέπεια του Νεοέλληνα είναι πιο ζηλευτή. Η Ευρώπη θέλει να μας πνίξει; Η Ελλάδα χάνεται; Δεν θα αφήσουμε να χαθεί πνιγμένη. Θα επαναφέρουμε την ελληνορθόδοξη παράδοσή μας, τη γνώση της ιστορίας μας, σύνεση και σεμνότητα. Ήταν ιατροφιλόσοφοι άρτιοι, οι κληρικοί λόγιοι παπαδάσκαλοι, οι ευεργέτες αρχοντικοί.
Η σημερινή κρίση ξεθεμελιώνει τη νεοπλουτίστικη νοοτροπία, επαναφέρει αναγκαστικά την ολιγάρκεια, τη λιτότητα, τη γενναιότητα και την επιείκεια. Η εθνική υπερηφάνεια δεν είναι αμάρτημα, η οικουμενικότητα της ορθοδοξίας είναι πολύτιμο κόσμημα. Τον Έλληνα τον θίγει ο διασυρμός, η αναλήθεια, η απάτη, ο υποβιβασμός και το ξεγέλασμα. Περιφρονήθηκε, ειρωνεύτηκε και εξοβελίστηκε η ηθική και ιδού τα αποτελέσματα. Η αιδώς απορρίφθηκε στον κάλαθο των αχρήστων. Η όποια ευφυία, η εναπομείνασα ευγένεια, η πατροπαράδοτη αρχοντιά χρησιμοποιήθηκαν για δόλιους σκοπούς. Ιδιαίτερα για το ίδιον συμφέρον. Η μεταστροφή ήταν βίαιη, αγαπητή και σύντομη. Η παιδεία ποδοπατήθηκε. Οι αρχές, τα ιδανικά και οι θεσμοί χλευάστηκαν επανειλημμένα και επιμελημένα. Κάποιοι λίγοι αντέδρασαν, όχι τόσο ισχυρά, φοβούμενοι τον αντίλογο.
Επαναλαμβάνουμε πως δεν υπάρχει άλλη λύση από τη δημόσια παραδοχή, με κάθε ειλικρίνεια, τόλμη και ταπείνωση των πολλών λαθών μας. Όχι για να περάσει η μπόρα, αλλά για επάνοδο σε ένα τρόπο ζωής δίχως άγχος, φόβο, ανασφάλεια και νοσηρότητα. Η γνησιότητα είναι πλέον απαραίτητη. Κουραστήκαμε στις υποσχέσεις, τις αναλήθειες, τους ευτελισμούς. Ο παρανοϊκός αμετανόητος θέλει να συνεχίσει να εξουσιάζει για να κερδίζει τους καρπούς της παραζάλης του. Η ανατροπή της διαφθοράς άμεσα θα συντείνει σίγουρα στη θεραπεία της κυβερνητικής μηχανής. Η αγάπηση της αρετής θα οπλίσει δυναμικά τον Νεοέλληνα για την έξοδο από τη σοβαρή οικονομικά και όλη κρίση. Ετσι πιστεύουμε, φρονούμε, ελπίζουμε και ευχόμαστε.

Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης: Η ιερωσύνη δεν είναι τέχνασμα

Τα "παπαγαλάκια" της μεταπατερικής θεολογίας και του Οικουμενισμού.. επί το έργον. Αρχισαν τώρα να μας βομβαρδίζουν και με "ανόητα" βιβλία. Ηθελημένη προπαγάνδα ή ανοησίες "αθεολογήτων"; Το σίγουρο είναι ένα. Ότι είναι πραγματικά, αξιολύπητοι....

Διαβάστε την κριτική ενός τέτοιου βιβλίου από τον λόγιο αγιορείτη μοναχό, Μωυσή। Αξίζει τον κόπο, για να δείτε τη "Νέα Εποχή" της "Ορθόδοξης" Θεολογίας....

ΔΥΣΤΥΧΩΣ ὑπάρχει ἕνας ἰσχυρὸς πόλεμος, ἐσωτερικός, καὶ τελευταῖα ἀπροκάλυπτος, μὲ τάσεις οἰκουμενιστικές, μοντέρνες καὶ ἀλλότριες καὶ μάλιστα ἀπὸ κινήσεις Ἀρχιερέων। Μιλοῦν γιὰ μετάφραση τῆς ἀπειρόκαλλης θείας Λειτουργίας, γιὰ δύο Ἐκκλησίες, γιὰ εἴσοδο τῶν γυναικῶν στὸ ἱερὸ βῆμα, γιὰ νεοπατερική, μεταπατερικὴ καὶ συναφειακὴ θεολογία, γιὰ κοσμικὲς συναυλίες ἐντὸς τῶν ἱερῶν ναῶν καὶ λοιπά।
Τοὺς μιμοῦνται καὶ ἀκολουθοῦν ἱερεῖς, ποὺ παρασύρουν τὸν λαὸ σ᾽ ἕνα δρόμο ἁπλουστεύσεως, εὐκολίας καὶ ἰσοπεδώσεως. Ὅποιος ἀντιδρᾶ ἀμέσως χαρακτηρίζεται φανατικός, ταλιμπάν, ἀπηρχαιωμένος, μονολιθικὸς καὶ ἀρτηριοσκληρωτικός. Γίνεται προσπάθεια νὰ φθαρεῖ, νὰ γελοιοποιηθεῖ, νὰ θεωρηθεῖ φαιδρός. Ἡ ἀκρίβεια, ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ παράδοση θὰ ἐλέγχει πάντα τοὺς παραχαράκτες.
Ἕνα νέο, λίαν σοβαρό, ἐπικίνδυνο, ἐπιπόλαιο, ἄστοχο καὶ ἀσεβὲς ἀτόπημα ἀποτελεῖ ἡ ἔκδοση ἑνὸς βιβλίου μὲ τὸν βαρύγδουπο τίτλο “οἱ προϋποθέσεις τῆς ἱερωσύνης μέσα ἀπὸ τὰ κείμενα τῶν Πατέρων…. Κανονικὸ Δίκαιο καὶ Οἰκονομία στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας” κάποιου νεαροῦ θεολόγου Ἰωάννου Ἀ. Ἀρσενιάδη, ποὺ πρόσφατα πληροφοροῦμαι χειροτονήθηκε καὶ κληρικός.
Μοῦ εἶπαν ὁρισμένοι νὰ μὴ ἀσχοληθῶ καθόλου, γιατὶ δὲν ἀξίζει τὸν κόπο, θὰ χάσω ἄδικα χρόνο στὴ μελέτη του, θὰ τοῦ δώσω ἀξία, ὅτι πρόκειται γιὰ συμπίλημα ἀπὸ συνεχεῖς ἀντιγραφές, παρὰ τὶς παραπομπὲς καὶ τὴ φαινομενικὴ γνώση τῶν Πατέρων. Κάποιοι χαρακτηρισμοὶ τοῦ δευτέρου μέρους τοῦ βιβλίου μὲ ἀνάγκασαν νὰ σύρω τὶς γραμμὲς αὐτὲς μὲ πόνο, λύπη, ἔκπληξη καὶ πίκρα. Σκέπτομαι ποιοί τὸν παρότρυναν σὲ κάτι τέτοιο, ποιοί πνευματικοὶ τὸν συμβούλεψαν, ποιοί καθηγητὲς τοῦ ἔδωσαν ὕλη, ποιοί δέχτηκαν νὰ τὸ τυπώσουν καί, τὸ πιὸ σοβαρό, ποιοί νὰ τὸν χειροτονήσουν.
ΟΛΟ ΤΟ πρῶτο μέρος δὲν βοηθᾶ καθόλου τὸν φιλόδοξο νέο νὰ βγάλει τ᾽ ἀνίερα καὶ ἀσεβῆ συμπεράσματα τοῦ δευτέρου μέρους τοῦ ἐπικίνδυνου βιβλίου του. Τὸ πρῶτο μέρος λέει τ᾽ ἀκριβῶς ἀντίθετα ἀπὸ τὰ τοῦ δευτέρου. Ὑπάρχει σύγχυση ἢ κακὴ πρόθεση; Προσπαθεῖ νὰ δικαιολογήσει τ᾽ ἀδικαιολόγητα καὶ νὰ τεκμηριώσει πατερικὰ προβλήματα προσωπικὰ ἢ φίλων του;
ΜΑΣ ΛΕΓΕΙ λοιπὸν ὁ νέος αὐτὸς θεολόγος ὅτι τὰ κείμενα τῶν Πατέρων καὶ οἱ ἱεροὶ κανόνες τῆς Ἐκκλησίας γράφτηκαν μόνο γιὰ ἐκεῖ καὶ γιὰ τότε καὶ ὄχι γιὰ ἐδῶ καὶ τώρα. Τονίζει ὅτι ἀστοχοῦμε, ἂν δὲν τὰ ἐντάσσουμε μέσα στὸ ἱστορικό τους πλαίσιο. Μᾶς διδάσκει ὅτι πορνεία στὴν Κ. Διαθήκη σημαίνει εἰδωλολατρία, ἀποστασία ἀπὸ τὸν Θεό, ἀνηθικότητα χωρὶς ἀγάπη (λὲς καὶ ὑπάρχει καὶ ἀνηθικότητα μὲ ἀγάπη), ὅταν εἶναι ἡ πράξη μὲ χρήματα καὶ ἐγωϊσμό. Ὅταν εἶναι ταπεινὴ καὶ δίχως χρήματα ἆραγε δὲν εἶναι πορνεία;
Οἱ Ἱεροὶ Κανόνες μᾶς λέγει ὁ νέος θεολόγος θέλουν “πιὸ ἐλεύθερη ἑρμηνευτικὴ μέθοδο” καὶ “ἡ ἐνδεδειγμένη μέθοδος ἑρμηνείας εἶναι ἱστορική”, δηλαδὴ ὅτι ἐγράφησαν γιὰ ἐκείνη τὴν ἐποχὴ καὶ ὄχι γιὰ τὴ δική μας. Ἡ παράβαση τῶν Κανόνων σημαίνει γιὰ τὸν φιλόδοξο συγγραφέα παραπλάνηση καὶ ἀστοχία καὶ ὄχι ἁμαρτία. Μᾶς ὑποδεικνύει ὅτι λαθεύουμε νὰ ἰσχυριζόμαστε ὅτι οἱ Ἱεροὶ Κανόνες εἶναι ἀμετάτρεπτοι.
ΕΙΡΩΝΕΥΕΤΑΙ τοὺς ἀκραιφνεῖς ὀρθοδόξους χριστιανοὺς ὅτι λησμονοῦν τὸν ἀρχαῖο θεσμὸ τῆς οἰκονομίας. Ἡ οἰκονομία ὅμως δὲν ἀντικαθιστᾶ τὴν ἀκρίβεια καὶ ἡ ἀκρίβεια δὲν ἀποτελεῖ ἐξαίρεση. Οἰκονομία δὲν ὑπάρχει σὲ θέματα ὄχι μόνο δογματικὰ ἀλλὰ καὶ σὲ σοβαρὰ ἠθικά.
Ἡ γνωστὴ ρήση εἶναι ἀληθινή: Ἅγιος γίνεσαι, ἀλλὰ παπὰς δὲν γίνεσαι! Δὲν εἶναι αὐτὸ ζηλωτισμός, ἀλλὰ πίστη τῆς Ἐκκλησίας παλαιότατη καὶ ὄχι τοῦ 19ου αἰῶνος, ὅπως βεβαίως ἡ ὑπερηφάνεια, ἡ ὑποκρισία καὶ ἡ πλεονεξία. Οἱ παραπομπὲς στὸν π. Φιλόθεο Φάρο δείχνουν ὅτι συμφωνεῖ μαζί του, ὁ ὁποῖος φθάνει νὰ λέει: “ὁ ἔρως ὅμως δὲν εἶναι ἁπλῶς μιὰ σωματικὴ λειτουργία, οὔτε ἕνα θανάσιμο ἁμάρτημα, ἀλλὰ ἡ θεόσδοτη παρόρμηση τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἐπιδιώξει τὴν ἕνωσή του μὲ τὸν ἄλλο, ποὺ εἶναι βασικὴ προϋπόθεση τῆς ζωῆς”.
Γίνεται ἐσκεμμένα παρερμηνεία τῶν Γραφῶν, γιὰ νὰ ἐξαχθοῦν συμπεράσματα τῆς ἀρεσκείας, τῆς προτιμήσεως κι ἐξυπηρετήσεώς τους. Ὁ π. Φιλόθεος μάλιστα λέγει πὼς πολλοὶ νέοι ὁδηγοῦνται σὲ ψυχοπάθεια λόγω τῆς αὐστηρότητος κάποιων παραδοσιακῶν ἱερέων σὲ θέματα ἠθικῆς. Πιστεύουμε πὼς τὸ ἀντίθετο συμβαίνει ἀπὸ τ᾽ ἀχαλίνωτα πάθη καὶ τὸν πανσεξουαλισμό.
Ὁ μεγάλος νεαρὸς θεολόγος ἀποφθέγγεται μετὰ πάσης βεβαιότητας: “Κανένας μὰ κανένας ἄνθρωπος ὅμως πάνω στὴν γῆ εἴτε εἶναι κληρικός, εἴτε εἶναι μοναχός, εἴτε εἶναι λαϊκὸς εἴτε ἀκόμα, ἀκόμα κι ἂν εἶναι ἅγιος δὲν μπορεῖ νὰ ἰσχυρισθεῖ ὅτι εἶναι ἐρωτικὰ ἀνέπαφος καὶ ἂς ἔχει καὶ τὸ χάρισμα τῆς παρθενίας καὶ αὐτὸ τὸ λέμε μὲ τόση σιγουριά, διότι μελετώντας τὰ κείμενα τῶν Πατέρων βλέπουμε μεγάλους Ἁγίους Ἱεράρχας τῆς Ἐκκλησίας μας νὰ διατυπώνουν καὶ νὰ λέγουν γιὰ τὸν ἑαυτό τους ὅτι δὲν εἶναι ἐρωτικὰ ἀνέπαφοι, ὅπως ὁ Μέγας Βασίλειος, ποὺ λέγει ὅτι “ἂν καὶ δὲν παντρεύτηκα δὲν εἶμαι παρθένος”!
Ἐδῶ ἀποδεικνύεται ἡ ἀγραμματοσύνη τοῦ σπουδαίου θεολόγου. Ἡ ἔκφραση τοῦ οὐρανοφάντορος Ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, τοῦ τέλειου μεταξὺ τῶν τελείων, θέλει νὰ δείξει τὸ ὕψος τῆς παρθενίας καὶ τὸ μέγεθος τῆς ταπεινώσεώς του. Ἐκεῖ ὅμως ποὺ ἐξέρχεται τῶν ὁρίων εἶναι ὅταν ἀσεβῶς γράφει –καὶ νὰ μὲ συγχωρεῖτε γιὰ τὴ μεταφορά– “ὁ δὲ Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος δὲν διστάζει νὰ ὁμολογήσει ὅτι ἦταν καὶ σοδομίτης “γνώμῃ καὶ προαιρέσει”.
Αὐτὸ μᾶς δείχνει ὅτι οἱ Πατέρες δὲν διαχώριζαν τὶς ἁμαρτίες σὲ βαριὲς καὶ ἐλαφριές, ἀλλὰ πάντοτε ἔδιναν βάση στὴν μετάνοια τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν προσφορὰ τῆς ὑπάρξεώς τους στὴν εὐσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ”. Ἡ μετάνοια δὲν σοῦ δίνει δικαίωμα γιὰ τὴν ἱερωσύνη. Τὸ νὰ κατονομάζει ἔτσι τὸν Ἅγιο Συμεὼν τὸν Νέο Θεολόγο εἶναι αὐθαιρεσία, παρερμηνεία, πλήρης ἀκατανοησία τοῦ πατερικοῦ λόγου.
Ὅταν ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέγει “εἶμαι ὁ πρῶτος τῶν ἁμαρτωλῶν”, σημαίνει ὅτι ἦταν φονιάς, ληστὴς καὶ πόρνος; Ὅταν ὁ Μέγας Βασίλειος λέγει “δέξαι οὖν καμέ, φιλάνθρωπε Χριστέ, ὡς τὴν πόρνην, ὡς τὸν Ληστήν, ὡς τὸν Τελώνην καὶ ὡς τὸν Ἄσωτον καὶ ἆρόν μου τὸ βαρὺ φορτίον τῶν ἁμαρτιῶν”, σημαίνει ὅτι εἶναι ληστὴς καὶ πόρνος; Ὁ Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος στὶς εὐχὲς τῆς θείας Μεταλήψεως λέγει: “Ὡς τὸν Ἄσωτον ἐδέξω, καὶ τὴν Πόρνην προσελθοῦσαν, οὕτω δέξαι μὲ τὸν πόρνον καὶ τὸν ἄσωτον οἰκτίρμον” σημαίνει ὅτι ἦταν πόρνος καὶ ἄσωτος;
Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς προσερχόμενος στὴ θεία Κοινωνία λέγει: “Φώτισόν μου τὰ τῆς ψυχῆς αἰσθητήρια, καταφλέγων μου τὰ τῆς ἁμαρτίας ἐγκλήματα”, σημαίνει ὅτι εἶναι ἐγκληματίας; Νὰ μὴ χάσουμε στὸ τέλος τὴ σοβαρότητά μας, τὰ λογικὰ μας καὶ τὰ λίγα γράμματα, ποὺ γνωρίζουμε.
Φυσικὰ καὶ οἱ Ἅγιοι Πατέρες δὲν ἦταν ἠθικιστές. Ἦταν ὅμως ἠθικοί, εἶχαν ἀκέραιο ἦθος καὶ μὲ τὰ ἔργα τους μάστιζαν τοὺς τελῶνες καὶ τοὺς φαρισαίους, ὅπως καὶ ὁ Χριστός, ποὺ εἶπε καὶ μόνο νὰ δεῖς πονηρὰ μοίχευσες στὴν καρδιά σου. Ἔφαγε ὁ Χριστὸς μὲ τοὺς ἁμαρτωλούς, ἀλλὰ δὲν χάϊδεψε τὰ πάθη τους, δὲν τὰ ἐπαίνεσε, δὲν τὰ παρέβλεψε, τοὺς ἀγάπησε, γιὰ νὰ συγκινηθοῦν καὶ νὰ μετανοήσουν.
Ἡ στάση αὐτὴ δὲν σημαίνει ὅτι κανεὶς μπορεῖ ν᾽ ἁμαρτάνει ἀσύστολα καὶ νὰ θέλει νὰ γίνει ἱερεύς, λέγοντας ὅτι μετανόησε καὶ ὁ Χριστὸς ὅλα τὰ συγχωρεῖ. Αὐτὴ ἡ ἀγαπολογία εἶναι ἐπισφαλὴς καὶ παραπλανητική.
Οἱ Ἐπίσκοποι χειροτονοῦνται γιὰ νὰ τηροῦν τοὺς Ἱεροὺς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὄχι γιὰ νὰ τοὺς παραβλέπουν, νὰ τοὺς χρησιμοποιοῦν μόνο πρὸς ὑπεράσπιση τῶν δικαιωμάτων τους καὶ νὰ τοὺς παρερμηνεύουν, νομίζοντας ὅτι ἔτσι βοηθοῦν.
Ἡ ἀθέτηση τῶν Ἱερῶν Κανόνων ἔχει δυσμενεῖς συνέπειες. Σεβάσμιος Ἁγιορείτης Γέροντας ἔλεγε πὼς “ὅλα τὰ προβλήματα τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ἀπὸ κωλυματούχους κληρικούς”! Οἱ ὀδυνηρὲς ἀλήθειες δὲν εἶναι ἐνοχλητικὲς κι ἐξοργιστικὲς γιὰ τοὺς ἀνώριμους, ὅπως γράφει ὁ ἔμπειρος καὶ ὥριμος νεανίσκος συγγραφέας, ἐμᾶς, ἀλλὰ γιὰ ὅσους καταπατοῦν τοὺς Ἱεροὺς Κανόνες τῆς ἁγίας μητέρας μας Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας.
Ὁ Θεὸς νὰ ἐλεήσει τὸν νεοχειροτόνητο Ἀρχιμανδρίτη Ἰωάννη Ἀρσενιάδη. Ἐγκάρδια εὔχομαι ν᾽ ἀνανήψει γιὰ τὶς ἀσεβεῖς, ἀνακριβεῖς, ἐπιπόλαιες καὶ ἐξωπραγματικὲς ρήσεις του. Ἡ ἱερωσύνη δὲν εἶναι τέχνασμα, πείραμα, παιχνίδι καὶ δοκιμή, ἀλλὰ θυσία, προσφορά, τελείωση καὶ μαρτυρία ζῶντος Θεοῦ, ποὺ ἀδυνατεῖ νὰ σκηνώσει στὸ ἀκάθαρτο.

Γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης: Η Προσευχή και η Ευχή

Σχετικά με την προσευχή διηγείται ο Γέροντας Εφραίμ.

Η προσευχή είναι καταπέλτης κατά των δαιμόνων, κατά των παθών, κατά της αμαρτίας και γενικά, βέβαια, κατά παντός που εναντιώνεται στο δρόμο της σωτηρίας.

Κάποτε ήταν ένας μοναχός και είχε πέσει σε αμέλεια πολλή. Τόσο ώστε και τον κανόνα του άφησε και στράφηκε προς το κόσμο. Πήγε στην πατρίδα του την Κεφαλονιά. Πήγε λοιπόν να προσκύνηση τον Άγιον Γεράσιμο. Πηγαίνοντας λοιπόν να προσκυνήσει τον Άγιο, τον συναντά μια δαιμονισμένη στο δρόμο και του λέει.

-Ξέρεις τι κρατάς στο χέρι σου; Αχ, να ήξερες, ταλαίπωρε τι κρατάς στο χέρι σου; Να ήξερες πόσο με καίει εμένα αυτό το κομποσκοίνι σου, και συ το κρατάς, έτσι από συνήθεια, για το τύπο!

Εμβρόντητος έμεινε ο μοναχός.

Από Θεού ήταν να μιλήσει το δαιμόνιο. Συνήλθε. Τον φώτισε ο Θεός και λέγει στον εαυτό του. Για δες τι κάνω ο ανόητος! Κρατώ στο χέρι μου το δυνατότερο όπλο και δεν μπορώ να χτυπήσω ένα διάβολο. Και όχι μόνο να τον κτυπήσω δεν μπορώ αλλά με σύρει και αιχμάλωτο όπου θέλει. Ήμαρτον Θεέ μου.

Και την ίδια αυτή στιγμή αναχωρεί για το μοναστήρι.

Μετανοιωμένος έβαλε πάλι αρχή καλή. Τόσο πρόκοψε στην ευχή ώστε έγινε υπόδειγμα ωφέλειας και για τους άλλους. Τον πρόλαβε και η ταπεινότητα μου αυτόν τον Γέροντα. Δεν άκουγες από το στόμα του άλλο, παρά το Κύριε Ιησού ελέησον με! Ακατάπαυστα. Του έλεγες κάτι, σου έλεγε δυο λέξεις και η γλώσσα του γύρισε ευθύς στην ευχή. Τόσο την είχε συνηθίσει. Τόσο τον είχε αλλοιώσει.



Είπε πάλι.

Γνωρίζω χιλιάδες ψυχές στο κόσμο, οι οποίοι βιάζουν τον εαυτό τους στην ευχή. Έχουν θαυμαστά αποτελέσματα. Η ευχή τους τονώνει τον αγώνα τον πνευματικό, τους φωτίζει μέσα τους και κάνουν βαθιά εξομολόγηση. Και τους πειρασμούς που ξεσηκώνει η ευχή, τρέχουν με λαχτάρα στα Άγια Μυστήρια. Και δεν μπορούν να κάνουν χωρίς την ευχή.

Έλεγε για την αγαθή συνείδηση και υπακουή. Στην περιοχή της Άγιας Άννας στο Άθωνα ήταν ένα καλογέρι το οποίο κουβαλούσε τσουβάλια στάρι από τον αρσανά επάνω. Πολύς κόπος και πολλοί ίδρωτες.

Μια στιγμή άρχισε να λέγει με το λογισμό του. «Άραγε έχουμε μισθό για το τόσο κόπο και τους τόσους ιδρώτες που χύνουμε κάνοντας υπακουή στους Γεροντάδες μας;»

Ενώ, συλλογιζόταν αυτά, κάθισε λίγο να ξεκουραστεί. Τότε του ήρθε λίγος ύπνος. Μεταξύ ύπνου και εγρηγόρσεως, βλέπει την Παναγιά μπροστά του.

«Μη στεναχωριέσαι, τέκνο του λέει. Οι ιδρώτες αυτοί που χύνεις για την υπάκουη, κουβαλώντας τα τρόφιμα, ως μαρτυρικό αίμα ενώπιον του Υιού μου λογίζεται».

Ήρθε στον εαυτό του ύστερα και του έφυγαν οι λογισμοί, του έφυγε η στεναχώρια. Κι οι πατέρες το έγραψαν στο πεζουλάκι και όποιος περνά από κει το διαβάζει.



Κοντά στο καθολικό της άγιας Άννας, υπάρχει ένα σπιτάκι, που λέγεται του «Πατριάρχου».

Εκεί ασκήτευε ένας Πατριάρχης ονόματι Κύριλλος.

Εγκατέλειψε τον πατριαρχικό θρόνο και ήλθε και έγινε καλόγερος.

Οι πατέρες κουβαλούσαν τα πράγματα στη πλάτη. Λέγουν στον Πατριάρχη. «Εσύ γέροντας είσαι, παναγιότατε και αμάθητος, να σου πάρουμε ένα γαϊδουράκι, να φορτώνεις τα τρόφιμα σου». Του πήραν ένα γαϊδουράκι και κατέβαινε με αυτό.

Μια μέρα, ενώ ανέβαινε ο Πατριάρχης με το ζώο και οι άλλοι πατέρες με τα τρόφιμα στην πλάτη τους, κάθισαν λίγο να ξεκουραστούν. Ξαφνικά ο Πατριάρχης, μεταξύ ύπνου και εγρηγόρσεως βλέπει την Παναγιά μαζί με τους αγγέλους. Και η μεν Παναγιά είχε ένα δοχείο και πότιζε τους πατέρες, που κουβαλούσαν τα πράγματα, στην πλάτη τους, οι δε Άγγελοι είχαν μαντήλια, και σκούπιζαν τον ιδρώτα τους.

Βλέποντας έκπληκτος ότι σκούπιζαν και τον ιδρώτα από το γαϊδουράκι, παρακαλούσε λέγοντας.

«Σκουπίστε και εμένα σας παρακαλώ». Τότε του λέει η Παναγία.

«Πάτερ, εσύ δεν έχεις ίδρωτα, το γαϊδουράκι θα σκουπίσουμε που έχει».

Τότε ξύπνησε και ήλθε στον εαυτό του. Λέγει προς τους πατέρες. «Πάρτε το γαϊδουράκι, γιατί ζημιώνουμε σε πολλά πράγματα. Η Παναγία και οι Άγγελοι σκούπισαν το γαϊδουράκι και όχι εμένα». Έκτοτε τα κουβαλούσε και αυτός στην πλάτη του.

Πόσα και πόσα τέτοια δεν έχουν γίνει στην ζωή των πατέρων! Που να είμαστε να τα βλέπαμε! Τώρα, σπανίως συναντούντε, χάθηκαν όλα.



Για την Θεία Κοινωνία είπε.

Μετά φόβου και ευλάβειας να στέκεσαι στην εκκλησία, γιατί αοράτως ο Χριστός μας με τους αγγέλους παρευρίσκεται.

Τους προσέρχοντες ευλαβείς τους γεμίζει χάρη και ευλογία. Τους απρόσεκτους κατακρίνει ως αναξίους.

Προσπάθησε να κοινωνείς συχνά όσο το δυνατό, γιατί η Θεια Κοινωνία είναι άριστο βοήθημα για τον αγωνιστεί κατ της αμαρτίας.



Τόνισε το εξής. Οι ηθικές δυνάμεις που έχουμε μέσα μας, όταν καθοδηγούνται από την Προσευχή, γίνονται ισχυρότερες από όλους τους πειρασμούς και τους νικούν.

Η συχνότης στην προσευχή δημιουργεί μια συνήθεια για προσευχή, που δεν αργεί να γίνει δεύτερη φύση και φέρει συχνά το νου και την καρδιά σε ανώτερη ψυχική κατάσταση.



Για την προσευχή είπε πάλι. Εάν επιθυμείς πραγματικά να αποδιώξεις κάθε αντιχριστιανική σκέψη και να εξαγνίσεις τον νουν σου, αυτό θα το πετύχεις μόνο με την προσευχή, γιατί τίποτα δεν μπορεί τόσο καλά να ρυθμίσει τις σκέψεις σου, όσο η προσευχή.

Το όνομα του Ιησού Χριστού που επικαλούμεθα στην προσευχή, περιέχει μέσα του αυτοϋπάρχουσαν και αυτενεργούσα ανορθωτική δύναμη.

Μην ανησυχείς λοιπόν από την ατέλεια και ξηρασία της προσευχής σου, αλλά περίμενε με επιμονή τον καρπό της συχνής επικλήσεως του Θειου Ονόματος.

Βλέπουμε ότι και λαϊκοί στην προσευχή αγίαζαν.

Ο πατέρας του άγιου ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ του Παλαμά μέσα στα βασίλεια ήταν, μέσα στο υπουργικό συμβούλιο του Ανδρόνικου, του Βυζαντινού Αυτοκράτορα. Παρ` όλο που είχε τόσες υποθέσεις και μέριμνες και σκοτούρες, δεν έμεινε αμέτοχος της προσευχής και της ωφέλειας και της προόδου από αυτήν.

Έτσι φανερώνεται ότι όπου ο άνθρωπος βρεθεί, όπου και αν σταθεί, οποια ζωή και αν κάνει, όταν αδολεσχήσει στην προσευχή αυτή την θαυματουργή πετυχαίνει την χάρη του Θεού.



ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΕΦΡΑΙΜ Ο ΦΙΛΟΘΕΪΤΗΣ