Συνέντευξη στο 24ωρο Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Ειδήσεων «Romfea.gr», παραχώρησε ο λόγιος μοναχός Μωυσής Αγιορείτης, τον οποίο επισκεφτήκαμε στην Καλύβη του, στην Σκήτη του Αγίου Παντελεήμονα Αγίου Όρους.Ο γέροντας Μωυσής μιλώντας στον Διευθυντή της «Romfea।gr» Αιμίλιο Πολυγένη, δίνει ουσιαστικές απαντήσεις σε θέματα που αφορούν το Άγιον Όρος, τον Καθ. Χρ. Γιανναρά, την υπόθεση Βατοπαιδίου και τον Ηγούμενο Εφραίμ, την οικονομική κρίση και την Πατριαρχική Λειτουργία στην Σουμελά.
Η συνέντευξη του γέροντα Μωυσή έχει ως εξής:
.
Πατέρα Μωυσή, είναι για μένα ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι σήμερα κοντά σας, εδώ στο Θεοφρούρητο Περιβόλι της Παναγίας. Είστε μοναχός πάνω από 35 χρόνια, πείτε μας για το Άγιον Όρος του χθες και το Άγιον Όρος του σήμερα.
Αγαπητέ κύριε Πολυγένη, χαίρομαι κι εγώ που σας γνωρίζω σήμερα από κοντά, ως επισκέπτη της ταπεινής Καλύβης μας του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, για την ειλικρινή αγάπη σας προς την Εκκλησία και την αντικειμενικότητα του Πρακτορείου Εκκλησιαστικών Ειδήσεων «Ρομφαία», που από τριετίας με επιτυχία αναγνωρισμένη διευθύνετε.
Το Άγιον Όρος είναι αλήθεια, όπως το λέτε, Θεοφρούρητο, Θεομητροσκέπαστο, αγιοτρόφο, οσιοπερπάτητο κι ευώδες Περιβόλι της Παναγίας.
Τον μήνα αυτό ψέλνουμε καθημερινά τις Παρακλήσεις Της και με πόθο αναμένουμε τη μεγάλη Θεομητορική εορτή της ένδοξης Κοιμήσεώς Της και της εις ουρανούς Μεταστάσεώς Της.
Η Παναγία είναι το πιο αγαπητό γυναικείο πρόσωπο για τους Αγιορείτες. Οι εξήντα θαυματουργές εικόνες Της, τα Καθολικά, τα Κυριακά, τα παρεκκλήσια, το Πρωτάτον, η Τιμία Ζώνη Της, όλα μιλούν γι' Αυτήν σε έναν άβατο για τις γυναίκες τόπο.
Πέρασαν 36 χρόνια από τότε που πέρασα το κατώφλι της ουρανογείτονης Σιμωνόπετρας και 25 έτη από τότε που εισήλθα στην Καλύβη του Χρυσορρήμονος Ιωάννου. Αλήθεια, νομίζω, πως είναι μόνο 36 ημέρες.
Δεν νομίζω ότι στα χρόνια αυτά άλλαξε στην ουσία το Άγιον Όρος. Το μοναστικό τυπικό συνεχίζεται το αυτό επί χίλια και πλέον χρόνια. Αυτό έχει μεγάλη σημασία για τη ζωή των μοναχών, που αφιερώνουν καθημερινά αρκετές ώρες στη Θεία Λατρεία. Η προσευχή είναι το κύριο έργο των μοναχών και αυτή αρωματίζει τη ζωή τους.
Το αν προστέθηκαν κάποιοι δρόμοι και κάποια τροχοφόρα είναι μικρότερης σημασίας. Χρειάζεται όμως μεγάλη προσοχή και στον σεβασμό του τόπου και του τοπίου. Κατεστράφησαν παλαιά καλντερίμια και αυτό ήταν λάθος.
Ο τεχνικός πολιτισμός θέλει διακριτική και λελογισμένη χρήση. Δεν νομίζω ότι χαλά η παράδοση με την αντικατάσταση του πετρελαιοφάναρου ή λαδοφάναρου από ηλιακή ενέργεια.
Ορισμένοι έρχονται μία φορά στη ζωή τους στο Άγιον Όρος με μία ρομαντική διάθεση, ένα φολκλορισμό και νομίζουν πως το Άγιον Όρος είναι ένα απολιθωμένο μουσείο, δίχως ζωή, κίνηση και συνέχεια.
Είναι αυστηροί κριτές, όλο υποδείξεις και κατηγορίες. Για να μετακινηθούν όμως ζητούν καλό όχημα, τους ενοχλεί η σκόνη και θέλουν ανέσεις για τη διαμονή τους ως να βρίσκονται σε ξενοδοχείο.
Φρονώ πως αν το Άγιον Όρος έχει αλλοιωθεί είναι μόνο εξωτερικά και όχι εσωτερικά. Έγιναν τα τελευταία έτη σημαντικά ανακαινιστικά έργα, λίαν απαραίτητα και συνεχίστηκε η υπερχιλιόχρονη μοναστική ζωή, βασισμένη σε αρχαίους, ιερούς θεσμούς που συντηρούν το μοναχικό πολίτευμα, τη ζωή της αφιερώσεως, αφοσιώσεως και ησυχίας.
Υπάρχουν σήμερα στο Άγιον Όρος μορφές, όπως ο γέροντας Παΐσιος, ο γέροντας Πορφύριος, ο γέροντας Ιωσήφ και άλλοι;
Ένα βράδυ δέχθηκα ένα τηλεφώνημα από μία γυναίκα.
- Πάτερ Μωυσή, τώρα που εκοιμήθη ο Γέροντας Παΐσιος ποιος είναι στη θέση του;
- Ο πνευματικός σας.
- Τον γνωρίζετε;
- Όχι.
- Πώς το λέτε;
- Ακούστε, κυρία μου, η αγιότητα δεν είναι μεταδοτική, αλλά κατορθωτή. Δεν μεταδίδεται η αγιότητα, αν ο ίδιος ο άνθρωπος δεν αγωνισθεί υπομονετικά ...
- Ευχαριστώ ...
Μάλλον δεν της άρεσε η απάντησή μου. Οι άνθρωποι σήμερα ψάχνουν συνεχώς για εύκολες και γρήγορες λύσεις. Το fast food της κοσμικής ζωής έχει περάσει και στην πνευματική.
Ακόμη και οι πιστοί δεν θέλουν καθόλου να κουράζονται και να καθυστερούν. Θέλουν άμεσες λύσεις των προβλημάτων τους. Γι' αυτό ψάχνουν να βρουν χαρισματούχους Γέροντες, να τους λύσουν τα προβλήματα αμέσως. Δεν θέλουν να επιμείνουν στην προσευχή, να ταπεινωθούν, να υπομείνουν.
Μάλιστα όταν δεν βρίσκουν τέτοιους Γέροντες, τους δημιουργούν. Αυτό είναι η έσχατη πλάνη και για τις δύο πλευρές. Στο Άγιον Όρος λένε, «να πλανεθείς είναι εύκολο, να ξεπλανεθείς δύσκολο».
Το χειρότερο είναι να νομίσεις ότι είσαι άγιος. Η ψευδοαγιότητα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Ο Θεός να μας φυλάει από τους ψευτοαγίους.
Ο μακαριστός και χαριτωμένος Γέροντας Παΐσιος έλεγε: «Αυτός που νομίζει ότι είναι καλά είναι ο χειρότερος, γιατί δεν θα πάει ποτέ στον ιατρό».
Η αναζήτηση λοιπόν εναρέτων Γερόντων σήμερα μπορεί να λάβει νοσηρές διαστάσεις και ο Γέροντας να νομισθεί με «γκουρού», «μάγο», ή «μέντιουμ».
Χρειάζεται ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή και από τις δύο πλευρές. Άλλοτε πάλι υποκειμενικές ιδέες, αντιλήψεις και φαντασίες τις φορτώνουν ορισμένοι στους Γέροντες περί εσχατολογίας, δαιμονολογίας, αντιχριστολογίας, πολέμων και παρσίματος κάστρων της Ανατολής.
Αξιωθήκαμε να ασπασθούμε πολλές φορές το τίμιο χέρι των μακαριστών Γερόντων Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου (1991), Παϊσίου Αγιορείτου (1994), πνευματικών τέκνων του Ιωσήφ του Σπηλιώτη (1959) και αρκετών άλλων.
Φυσικά και οπωσδήποτε υπάρχουν και σήμερα και στο Άγιον Όρος και αλλού ενάρετοι Γέροντες όπως οι ανωτέρω μακαριστοί, τους οποίους οι πιστοί επικαλούνται ως αγίους.
Όσο θα υπάρχει η Εκκλησία, θα τελείται η Θεία Λειτουργία, θα γεννώνται άγιοι. Το Άγιον Πνεύμα δεν αργεί, δεν κοιμάται, δεν παύει να εμπνέει.
Η αγιότητα πάντως αγαπά πολύ τη μυστικότητα, την αδοξία και την αφάνεια. Η αγιότητα δεν έχει φωτεινή επιγραφή, οδοδείχτες, κράχτες, δυνατούς προβολείς και διαφήμιση. Όποιος πει ότι είναι άγιος παύει να είναι άγιος.
Ετοιμάζουμε ένα Μέγα Γεροντικό του Αγίου Όρους προς έκδοση με πεντακόσιες περίπου ενάρετες μορφές του 20ου αιώνος.
Το Άγιον Όρος ονομάσθηκε έτσι λόγω της αγιότητος των πατέρων του. Το αθωνικό καντήλι της αγιότητος δεν έσβυσε ποτέ. Διατηρείται ακοίμητο μέχρι σήμερα παραμυθώντας πολλούς.
Τον περασμένο μήνα ο Πρωθυπουργός κ. Γεώργιος Παπανδρέου συνέστησε μία Επιτροπή που αποτελείται από πολιτικά πρόσωπα, σχετικά με την προστασία του Αγίου Όρους. Ποια είναι η άποψή σας;
Το Άγιον Όρος όπως είπαμε προστατεύεται από την Παναγία. Έχει ανάγκη και από την προστασία της Πολιτείας. Η νεοσύστατη αυτή πολιτική Επιτροπή δεν γνωρίζω καλά τι λόγο υπάρξεως θα έχει, σκοπό και στόχο.
Τα προβλήματα του Αγίου Όρους τα γνωρίζουν καλύτερα οι Αγιορείτες. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις βοήθησαν κατά καιρούς με διαφόρους τρόπους τις ανάγκες του Αγίου Όρους.
Φοβάμαι όμως ότι δεν κατάλαβαν την ιστορία, αξία, σημασία και προσφορά του Αγίου Όρους.
Στην πρόσφατη κρίση δεν υψώθηκε ούτε μία φωνή πολιτικού ανδρός να πει: «Κύριοι, η Ελλάδα έχει την Ακρόπολη και το Άγιον Όρος. Σεβαστείτε την ιερότητά τους. Μη αποϊεροποιείτε τα πάντα. Μη χρησιμοποιείτε το Άγιον Όρος για κομματικές επιδιώξεις».
Μακάρι η συσταθείσα Επιτροπή να συνεργασθεί, όχι μονομερώς, με την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, για το καλό του Αγίου Όρους.
Ευχή όλων είναι να επιτύχει και να συνδράμει ουσιαστικά στις ανάγκες του Αγίου Όρους.
Όμως, ενώ ο Πρωθυπουργός συνέστησε Επιτροπή για την προστασία του Αγίου Όρους, την ίδια στιγμή η Κυβέρνηση απέρριψε αίτημα της Ιεράς Κοινότητας από το πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας», το οποίο αφορούσε την ψηφιοποίηση των βυζαντινών κειμηλίων του Αγίου Όρους. Αυτό δεν είναι μία τραγική ειρωνεία;
Είναι πράγματι μία τραγική και μεγάλη ειρωνεία δίχως άλλο. Ευχόμεθα να αναθεωρηθεί η απόφαση αυτή σύντομα.
Γέροντα, υπάρχει συνεργασία μεταξύ των Ιερών Μονών του Αγίου Όρους; Αν ναι, τυπική ή ουσιαστική;
Νομίζω ότι υπάρχει συνεργασία μεταξύ των Ιερών Μονών του Αγίου Όρους, κυρίως στις αποφάσεις των συνεδριάσεων της Ιεράς Κοινότητος.
Οι αποφάσεις φυσικά λαμβάνονται πλειοψηφικά. Πρόκειται για την αρχαιότερη δημοκρατία του κόσμου, που λειτουργεί συνεχώς επί δέκα και πλέον αιώνες.
Ίσως θα μπορούσε αυτή η συνεργασία να είναι ακόμη πιο ουσιαστική για το κοινό καλό.
Η αγαστή συμβίωση επί χίλια έτη και πλέον ανθρώπων από διαφόρους τόπους σε ένα τόπο έχει πολλά να πει σε ένα κόσμο διηρημένο και αντιμαχόμενο.
Τον Απρίλιο είχατε γράψει ένα καυστικό κείμενο κατά των απόψεων του καθηγητή Χρήστου Γιανναρά, το οποίο είχε μεγάλη αναγνωσιμότητα. Ποια ήταν η αφορμή που συντάξατε εκείνο το κείμενο;
Ο λόγος της συντάξεως εκείνου του κειμένου ήταν προφανής. Ο κ. Χρήστος Γιανναράς είναι γνωστός καθηγητής και πολυγραφώτατος συγγραφέας και πιστεύω ότι θα έπρεπε να προσέχει περισσότερο τα άρθρα που υπογράφει.
Φυσικά έχει δικαίωμα να έχει την όποια γνώμη ή κρίση, αλλά δεν τον τιμά να υβρίζει μία πολυμελή Αδελφότητα του Αγίου Όρους με πεζοδρομιακές εκφράσεις.
Πιστεύω και εύχομαι να μετανόησε για όσα τότε έγραψε βιαστικά και πρόχειρα.
Τελικά π. Μωυσή υπάρχει «σκάνδαλο» Βατοπαιδίου;
Ήδη ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης κ. Ε. Βενιζέλος και ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολιτεύσεως κ. Α. Σαμαράς είπαν ότι δεν υφίσταται «σκάνδαλο» Βατοπαιδίου.
Επί δύο έτη σε καθημερινή βάση τα Μέσα Μαζικής Ενημερώσεως προσπάθησαν να πείσουν τον κόσμο για μεγάλο «σκάνδαλο» της Μονής Βατοπαιδίου.
Οπωσδήποτε επηρεάστηκαν πολλοί πολύ. Δημιουργήθηκε ένα ανόσιο κλίμα. Κάποιοι κέρδισαν υψηλές θέσεις, ψήφους, προαγωγή και τα λοιπά. Η έρευνα έως τώρα δεν βρήκε μαύρο χρήμα, παρανομίες και καταχρήσεις.
Στην ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε είναι δύσκολο να εκφράσει κανείς μία άλλη γνώμη. Θα κατηγορηθεί ότι πληρώθηκε.
Επί δύο έτη μία αγιορείτικη Μονή με 110 μοναχούς, ιστορία, προσφορά, λιθοβολήθηκε, υβρίσθηκε, γελοιοποιήθηκε, ειρωνεύθηκε, χλευάσθηκε κι ελάχιστοι άνθρωποι κατάφεραν να την υπερασπισθούν και ας μην έχει αποδειχθεί καμία απάτη.
«Σκάνδαλο» κατ' εμέ είναι η μη ενότητα του Αγίου Όρους. Κανένας δεν είπε ποτέ να υποστηρίξει μία ατασθαλία ή να μην καταθέσει την όποια γνώμη του στα αρμόδια όργανα, αλλά όχι δημόσια κάποιοι Αγιορείτες να κατηγορούν Αγιορείτες αδελφούς τους.
Ποια είναι η άποψή σας για τον Ηγούμενο Εφραίμ;
Ο Ηγούμενος Εφραίμ κατάντησε ο πιο κατηγορημένος άνθρωπος των τελευταίων δεκαετιών.
Κανένας ποτέ δεν κτυπήθηκε τόσο πολύ, ούτε εγκληματίας πολέμου να ήταν, ούτε έμπορος ναρκωτικών, ούτε σωματέμπορος. Η πίστη του, η αοργησία του, η υπομονή του, η συγχωρητικότητά του φανερώνουν μία εσωτερική δύναμη που θα έπρεπε να λένε πολλά στους κατηγόρους του.
Δεν γνωρίζω πολλές λεπτομέρειες της υποθέσεως, όμως η στάση του Ηγουμένου με προβληματίζει θετικά και η στάση των κατηγόρων του, ακόμη και ρασοφόρων, με λυπεί.
Δεν θέλω να κουράσω με πολλά. Εύχομαι και προσεύχομαι να λάμψει όλη η αλήθεια και να μην επικρατήσει η προκατάληψη και η εμπάθεια.
Αν υπάρχουν λάθη φυσικά να διορθωθούν, όχι όμως κανείς προκαταβολικά να καταδικάζεται. Η δικαιοσύνη ασφαλώς αμερόληπτα κι ελεύθερα θα πράξει το δύσκολο έργο της.
Τους τελευταίους μήνες η Ελλάδα, περνάει μεγάλες δυσκολίες λόγω της οικονομικής κρίσης, με αποτέλεσμα ο κόσμος να μην έχει πολλές φορές ούτε τα απαραίτητα. Πού οδηγούμαστε, υπάρχει ελπίδα σωτηρίας;
Είναι αλήθεια πως υπάρχει σοβαρή οικονομική κρίση και αρκετοί συνάνθρωποί μας δυσκολεύονται υπερβολικά.
Αξίζει όμως να παρατηρήσουμε πως ο νεοελληνικός βίος από καιρό έχει σοβαρές ρωγμές. Το όραμα του μέσου Νεοέλληνα στάθηκε ο πλουτισμός, ο κορεσμός, η σπατάλη, η κατάχρηση και η διασκέδαση.
Θεοποιήθηκε η φιλοχρηματία, η φιλοσαρκία, η φιλοδοξία και η φιλαυτία. Το χρήμα, η σάρκα και η δόξα προσκυνούνται μέρα και νύχτα από νέους και γέρους. Μόνος σκοπός ο ευδαιμονισμός, η ευμάρεια, η καλοπέραση, ο ατομισμός.
Η άνεση έφερε ανία. Η Δύση κραυγάζει κουραστήκαμε να είμαστε ξεκούραστοι. Η αξία του Έλληνα έγκειται πλέον στα χρήματα, τα οικήματα, τα κτήματα και τα οχήματα. Επικρατεί η ύλη. Η λιτότητα θεωρήθηκε μιζέρια, η απλότητα χαζομάρα, η φτώχεια κατάρα, η εγκράτεια ανοησία. Η απάτη νομίσθηκε καπατσοσύνη, το ψέμα ευφυΐα, η μοιχεία λεβεντιά, η τιμιότητα επιπολαιότητα.
Η κρίση μάς κρίνει. Η κρίση βέβαια είναι οικονομική αλλά περισσότερο πνευματική. Όπως και να ναι δεν πρέπει ποτέ να μελαγχολήσουμε, να απελπισθούμε, να οκνεύσουμε και να κλαίμε τη μοίρα μας.
Ας κάνουμε ό,τι μπορούμε και μπορεί μέσα από το πικρό να φανερωθεί κάτι γλυκό. Να νιώσουμε κάποια στιγμή ότι δεν γεννηθήκαμε για την απόκτηση νέου πολυτελούς οχήματος και ότι δεν αξίζει να ζούμε για κάτι τέτοιο, ούτε ο Θεός μάς έφερε στη ζωή γι' αυτόν τον σκοπό και μόνο ...
Κλείνοντας, π. Μωυσή θα ήθελα να σχολιάσετε την ιστορική Πατριαρχική Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά.
Η Πατριαρχική Θεία Λειτουργία στη θαυμαστή Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά του Πόντου, ύστερα από ερήμωση 88 ετών, ήταν συγκινητική και μεγάλο ιστορικό γεγονός.
Δεν χαροποίησε μόνο τον Ποντιακό λαό αλλά σύμπαντα τον απανταχού οικουμενικό Ελληνισμό. Το καύχημα του Πόντου, με την υπερχιλιετή πλούσια προσφορά σε πνεύμα, πολιτισμό, παιδεία, γνώρισε κάτι από την παλαιά αίγλη της.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος βαθύτατα και δικαιολογημένα συγκινημένος μίλησε στις καρδιές των πιστών. Ασφαλώς και η Θεία Λειτουργία αυτή θα αποτελεί σημαντικό σταθμό της πορείας του.
Η παρουσία του Ποντιακής καταγωγής μητροπολίτου Δράμας κ. Παύλου, οι λόγοι του και οι στίχοι του, έδωσαν θερμά δάκρυα σε πολλών μάτια.
Η Παναγία η Σουμελά, η Παναγία η Αθωνίτισσα, η Ελληνίδα Παναγία, η Παναγία της Οικουμένης να πρεσβεύει πάντοτε.
Έχουμε μεγάλη ανάγκη των πρεσβειών της όλοι. Η ταπεινή, αγνή, σιωπηλή, σεμνή Αειπάρθενη Κόρη να εμπνέει τους πάντες, να σκέπει αδιάπτωτα το εράσμιο αθωνικό Περιβόλι Της.
Σας ευχαριστώ κύριε Πολυγένη για την ευκαιρία που μου δώσατε και συγχωρέστε τον πόνο της ειλικρίνειάς μου και το αυστηρό της μη διπροσωπίας μου προς ανισόρροπη ισορρόπηση διεστώτων.
Η Παναγία να ενισχύει κι εσάς πλούσια πάντοτε στο έργο της αντικειμενικής ενημερώσεως.
Γέροντα, σας ευχαριστώ για την συζήτηση. Επίσης, θέλω να ευχαριστήσω και τον π. Χρυσόστομο για την Αβραμιαία φιλοξενία.
.
Πατέρα Μωυσή, είναι για μένα ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι σήμερα κοντά σας, εδώ στο Θεοφρούρητο Περιβόλι της Παναγίας. Είστε μοναχός πάνω από 35 χρόνια, πείτε μας για το Άγιον Όρος του χθες και το Άγιον Όρος του σήμερα.
Αγαπητέ κύριε Πολυγένη, χαίρομαι κι εγώ που σας γνωρίζω σήμερα από κοντά, ως επισκέπτη της ταπεινής Καλύβης μας του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, για την ειλικρινή αγάπη σας προς την Εκκλησία και την αντικειμενικότητα του Πρακτορείου Εκκλησιαστικών Ειδήσεων «Ρομφαία», που από τριετίας με επιτυχία αναγνωρισμένη διευθύνετε.
Το Άγιον Όρος είναι αλήθεια, όπως το λέτε, Θεοφρούρητο, Θεομητροσκέπαστο, αγιοτρόφο, οσιοπερπάτητο κι ευώδες Περιβόλι της Παναγίας.
Τον μήνα αυτό ψέλνουμε καθημερινά τις Παρακλήσεις Της και με πόθο αναμένουμε τη μεγάλη Θεομητορική εορτή της ένδοξης Κοιμήσεώς Της και της εις ουρανούς Μεταστάσεώς Της.
Η Παναγία είναι το πιο αγαπητό γυναικείο πρόσωπο για τους Αγιορείτες. Οι εξήντα θαυματουργές εικόνες Της, τα Καθολικά, τα Κυριακά, τα παρεκκλήσια, το Πρωτάτον, η Τιμία Ζώνη Της, όλα μιλούν γι' Αυτήν σε έναν άβατο για τις γυναίκες τόπο.
Πέρασαν 36 χρόνια από τότε που πέρασα το κατώφλι της ουρανογείτονης Σιμωνόπετρας και 25 έτη από τότε που εισήλθα στην Καλύβη του Χρυσορρήμονος Ιωάννου. Αλήθεια, νομίζω, πως είναι μόνο 36 ημέρες.
Δεν νομίζω ότι στα χρόνια αυτά άλλαξε στην ουσία το Άγιον Όρος. Το μοναστικό τυπικό συνεχίζεται το αυτό επί χίλια και πλέον χρόνια. Αυτό έχει μεγάλη σημασία για τη ζωή των μοναχών, που αφιερώνουν καθημερινά αρκετές ώρες στη Θεία Λατρεία. Η προσευχή είναι το κύριο έργο των μοναχών και αυτή αρωματίζει τη ζωή τους.
Το αν προστέθηκαν κάποιοι δρόμοι και κάποια τροχοφόρα είναι μικρότερης σημασίας. Χρειάζεται όμως μεγάλη προσοχή και στον σεβασμό του τόπου και του τοπίου. Κατεστράφησαν παλαιά καλντερίμια και αυτό ήταν λάθος.
Ο τεχνικός πολιτισμός θέλει διακριτική και λελογισμένη χρήση. Δεν νομίζω ότι χαλά η παράδοση με την αντικατάσταση του πετρελαιοφάναρου ή λαδοφάναρου από ηλιακή ενέργεια.
Ορισμένοι έρχονται μία φορά στη ζωή τους στο Άγιον Όρος με μία ρομαντική διάθεση, ένα φολκλορισμό και νομίζουν πως το Άγιον Όρος είναι ένα απολιθωμένο μουσείο, δίχως ζωή, κίνηση και συνέχεια.
Είναι αυστηροί κριτές, όλο υποδείξεις και κατηγορίες. Για να μετακινηθούν όμως ζητούν καλό όχημα, τους ενοχλεί η σκόνη και θέλουν ανέσεις για τη διαμονή τους ως να βρίσκονται σε ξενοδοχείο.
Φρονώ πως αν το Άγιον Όρος έχει αλλοιωθεί είναι μόνο εξωτερικά και όχι εσωτερικά. Έγιναν τα τελευταία έτη σημαντικά ανακαινιστικά έργα, λίαν απαραίτητα και συνεχίστηκε η υπερχιλιόχρονη μοναστική ζωή, βασισμένη σε αρχαίους, ιερούς θεσμούς που συντηρούν το μοναχικό πολίτευμα, τη ζωή της αφιερώσεως, αφοσιώσεως και ησυχίας.
Υπάρχουν σήμερα στο Άγιον Όρος μορφές, όπως ο γέροντας Παΐσιος, ο γέροντας Πορφύριος, ο γέροντας Ιωσήφ και άλλοι;
Ένα βράδυ δέχθηκα ένα τηλεφώνημα από μία γυναίκα.
- Πάτερ Μωυσή, τώρα που εκοιμήθη ο Γέροντας Παΐσιος ποιος είναι στη θέση του;
- Ο πνευματικός σας.
- Τον γνωρίζετε;
- Όχι.
- Πώς το λέτε;
- Ακούστε, κυρία μου, η αγιότητα δεν είναι μεταδοτική, αλλά κατορθωτή. Δεν μεταδίδεται η αγιότητα, αν ο ίδιος ο άνθρωπος δεν αγωνισθεί υπομονετικά ...
- Ευχαριστώ ...
Μάλλον δεν της άρεσε η απάντησή μου. Οι άνθρωποι σήμερα ψάχνουν συνεχώς για εύκολες και γρήγορες λύσεις. Το fast food της κοσμικής ζωής έχει περάσει και στην πνευματική.
Ακόμη και οι πιστοί δεν θέλουν καθόλου να κουράζονται και να καθυστερούν. Θέλουν άμεσες λύσεις των προβλημάτων τους. Γι' αυτό ψάχνουν να βρουν χαρισματούχους Γέροντες, να τους λύσουν τα προβλήματα αμέσως. Δεν θέλουν να επιμείνουν στην προσευχή, να ταπεινωθούν, να υπομείνουν.
Μάλιστα όταν δεν βρίσκουν τέτοιους Γέροντες, τους δημιουργούν. Αυτό είναι η έσχατη πλάνη και για τις δύο πλευρές. Στο Άγιον Όρος λένε, «να πλανεθείς είναι εύκολο, να ξεπλανεθείς δύσκολο».
Το χειρότερο είναι να νομίσεις ότι είσαι άγιος. Η ψευδοαγιότητα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Ο Θεός να μας φυλάει από τους ψευτοαγίους.
Ο μακαριστός και χαριτωμένος Γέροντας Παΐσιος έλεγε: «Αυτός που νομίζει ότι είναι καλά είναι ο χειρότερος, γιατί δεν θα πάει ποτέ στον ιατρό».
Η αναζήτηση λοιπόν εναρέτων Γερόντων σήμερα μπορεί να λάβει νοσηρές διαστάσεις και ο Γέροντας να νομισθεί με «γκουρού», «μάγο», ή «μέντιουμ».
Χρειάζεται ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή και από τις δύο πλευρές. Άλλοτε πάλι υποκειμενικές ιδέες, αντιλήψεις και φαντασίες τις φορτώνουν ορισμένοι στους Γέροντες περί εσχατολογίας, δαιμονολογίας, αντιχριστολογίας, πολέμων και παρσίματος κάστρων της Ανατολής.
Αξιωθήκαμε να ασπασθούμε πολλές φορές το τίμιο χέρι των μακαριστών Γερόντων Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου (1991), Παϊσίου Αγιορείτου (1994), πνευματικών τέκνων του Ιωσήφ του Σπηλιώτη (1959) και αρκετών άλλων.
Φυσικά και οπωσδήποτε υπάρχουν και σήμερα και στο Άγιον Όρος και αλλού ενάρετοι Γέροντες όπως οι ανωτέρω μακαριστοί, τους οποίους οι πιστοί επικαλούνται ως αγίους.
Όσο θα υπάρχει η Εκκλησία, θα τελείται η Θεία Λειτουργία, θα γεννώνται άγιοι. Το Άγιον Πνεύμα δεν αργεί, δεν κοιμάται, δεν παύει να εμπνέει.
Η αγιότητα πάντως αγαπά πολύ τη μυστικότητα, την αδοξία και την αφάνεια. Η αγιότητα δεν έχει φωτεινή επιγραφή, οδοδείχτες, κράχτες, δυνατούς προβολείς και διαφήμιση. Όποιος πει ότι είναι άγιος παύει να είναι άγιος.
Ετοιμάζουμε ένα Μέγα Γεροντικό του Αγίου Όρους προς έκδοση με πεντακόσιες περίπου ενάρετες μορφές του 20ου αιώνος.
Το Άγιον Όρος ονομάσθηκε έτσι λόγω της αγιότητος των πατέρων του. Το αθωνικό καντήλι της αγιότητος δεν έσβυσε ποτέ. Διατηρείται ακοίμητο μέχρι σήμερα παραμυθώντας πολλούς.
Τον περασμένο μήνα ο Πρωθυπουργός κ. Γεώργιος Παπανδρέου συνέστησε μία Επιτροπή που αποτελείται από πολιτικά πρόσωπα, σχετικά με την προστασία του Αγίου Όρους. Ποια είναι η άποψή σας;
Το Άγιον Όρος όπως είπαμε προστατεύεται από την Παναγία. Έχει ανάγκη και από την προστασία της Πολιτείας. Η νεοσύστατη αυτή πολιτική Επιτροπή δεν γνωρίζω καλά τι λόγο υπάρξεως θα έχει, σκοπό και στόχο.
Τα προβλήματα του Αγίου Όρους τα γνωρίζουν καλύτερα οι Αγιορείτες. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις βοήθησαν κατά καιρούς με διαφόρους τρόπους τις ανάγκες του Αγίου Όρους.
Φοβάμαι όμως ότι δεν κατάλαβαν την ιστορία, αξία, σημασία και προσφορά του Αγίου Όρους.
Στην πρόσφατη κρίση δεν υψώθηκε ούτε μία φωνή πολιτικού ανδρός να πει: «Κύριοι, η Ελλάδα έχει την Ακρόπολη και το Άγιον Όρος. Σεβαστείτε την ιερότητά τους. Μη αποϊεροποιείτε τα πάντα. Μη χρησιμοποιείτε το Άγιον Όρος για κομματικές επιδιώξεις».
Μακάρι η συσταθείσα Επιτροπή να συνεργασθεί, όχι μονομερώς, με την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, για το καλό του Αγίου Όρους.
Ευχή όλων είναι να επιτύχει και να συνδράμει ουσιαστικά στις ανάγκες του Αγίου Όρους.
Όμως, ενώ ο Πρωθυπουργός συνέστησε Επιτροπή για την προστασία του Αγίου Όρους, την ίδια στιγμή η Κυβέρνηση απέρριψε αίτημα της Ιεράς Κοινότητας από το πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας», το οποίο αφορούσε την ψηφιοποίηση των βυζαντινών κειμηλίων του Αγίου Όρους. Αυτό δεν είναι μία τραγική ειρωνεία;
Είναι πράγματι μία τραγική και μεγάλη ειρωνεία δίχως άλλο. Ευχόμεθα να αναθεωρηθεί η απόφαση αυτή σύντομα.
Γέροντα, υπάρχει συνεργασία μεταξύ των Ιερών Μονών του Αγίου Όρους; Αν ναι, τυπική ή ουσιαστική;
Νομίζω ότι υπάρχει συνεργασία μεταξύ των Ιερών Μονών του Αγίου Όρους, κυρίως στις αποφάσεις των συνεδριάσεων της Ιεράς Κοινότητος.
Οι αποφάσεις φυσικά λαμβάνονται πλειοψηφικά. Πρόκειται για την αρχαιότερη δημοκρατία του κόσμου, που λειτουργεί συνεχώς επί δέκα και πλέον αιώνες.
Ίσως θα μπορούσε αυτή η συνεργασία να είναι ακόμη πιο ουσιαστική για το κοινό καλό.
Η αγαστή συμβίωση επί χίλια έτη και πλέον ανθρώπων από διαφόρους τόπους σε ένα τόπο έχει πολλά να πει σε ένα κόσμο διηρημένο και αντιμαχόμενο.
Τον Απρίλιο είχατε γράψει ένα καυστικό κείμενο κατά των απόψεων του καθηγητή Χρήστου Γιανναρά, το οποίο είχε μεγάλη αναγνωσιμότητα. Ποια ήταν η αφορμή που συντάξατε εκείνο το κείμενο;
Ο λόγος της συντάξεως εκείνου του κειμένου ήταν προφανής. Ο κ. Χρήστος Γιανναράς είναι γνωστός καθηγητής και πολυγραφώτατος συγγραφέας και πιστεύω ότι θα έπρεπε να προσέχει περισσότερο τα άρθρα που υπογράφει.
Φυσικά έχει δικαίωμα να έχει την όποια γνώμη ή κρίση, αλλά δεν τον τιμά να υβρίζει μία πολυμελή Αδελφότητα του Αγίου Όρους με πεζοδρομιακές εκφράσεις.
Πιστεύω και εύχομαι να μετανόησε για όσα τότε έγραψε βιαστικά και πρόχειρα.
Τελικά π. Μωυσή υπάρχει «σκάνδαλο» Βατοπαιδίου;
Ήδη ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης κ. Ε. Βενιζέλος και ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολιτεύσεως κ. Α. Σαμαράς είπαν ότι δεν υφίσταται «σκάνδαλο» Βατοπαιδίου.
Επί δύο έτη σε καθημερινή βάση τα Μέσα Μαζικής Ενημερώσεως προσπάθησαν να πείσουν τον κόσμο για μεγάλο «σκάνδαλο» της Μονής Βατοπαιδίου.
Οπωσδήποτε επηρεάστηκαν πολλοί πολύ. Δημιουργήθηκε ένα ανόσιο κλίμα. Κάποιοι κέρδισαν υψηλές θέσεις, ψήφους, προαγωγή και τα λοιπά. Η έρευνα έως τώρα δεν βρήκε μαύρο χρήμα, παρανομίες και καταχρήσεις.
Στην ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε είναι δύσκολο να εκφράσει κανείς μία άλλη γνώμη. Θα κατηγορηθεί ότι πληρώθηκε.
Επί δύο έτη μία αγιορείτικη Μονή με 110 μοναχούς, ιστορία, προσφορά, λιθοβολήθηκε, υβρίσθηκε, γελοιοποιήθηκε, ειρωνεύθηκε, χλευάσθηκε κι ελάχιστοι άνθρωποι κατάφεραν να την υπερασπισθούν και ας μην έχει αποδειχθεί καμία απάτη.
«Σκάνδαλο» κατ' εμέ είναι η μη ενότητα του Αγίου Όρους. Κανένας δεν είπε ποτέ να υποστηρίξει μία ατασθαλία ή να μην καταθέσει την όποια γνώμη του στα αρμόδια όργανα, αλλά όχι δημόσια κάποιοι Αγιορείτες να κατηγορούν Αγιορείτες αδελφούς τους.
Ποια είναι η άποψή σας για τον Ηγούμενο Εφραίμ;
Ο Ηγούμενος Εφραίμ κατάντησε ο πιο κατηγορημένος άνθρωπος των τελευταίων δεκαετιών.
Κανένας ποτέ δεν κτυπήθηκε τόσο πολύ, ούτε εγκληματίας πολέμου να ήταν, ούτε έμπορος ναρκωτικών, ούτε σωματέμπορος. Η πίστη του, η αοργησία του, η υπομονή του, η συγχωρητικότητά του φανερώνουν μία εσωτερική δύναμη που θα έπρεπε να λένε πολλά στους κατηγόρους του.
Δεν γνωρίζω πολλές λεπτομέρειες της υποθέσεως, όμως η στάση του Ηγουμένου με προβληματίζει θετικά και η στάση των κατηγόρων του, ακόμη και ρασοφόρων, με λυπεί.
Δεν θέλω να κουράσω με πολλά. Εύχομαι και προσεύχομαι να λάμψει όλη η αλήθεια και να μην επικρατήσει η προκατάληψη και η εμπάθεια.
Αν υπάρχουν λάθη φυσικά να διορθωθούν, όχι όμως κανείς προκαταβολικά να καταδικάζεται. Η δικαιοσύνη ασφαλώς αμερόληπτα κι ελεύθερα θα πράξει το δύσκολο έργο της.
Τους τελευταίους μήνες η Ελλάδα, περνάει μεγάλες δυσκολίες λόγω της οικονομικής κρίσης, με αποτέλεσμα ο κόσμος να μην έχει πολλές φορές ούτε τα απαραίτητα. Πού οδηγούμαστε, υπάρχει ελπίδα σωτηρίας;
Είναι αλήθεια πως υπάρχει σοβαρή οικονομική κρίση και αρκετοί συνάνθρωποί μας δυσκολεύονται υπερβολικά.
Αξίζει όμως να παρατηρήσουμε πως ο νεοελληνικός βίος από καιρό έχει σοβαρές ρωγμές. Το όραμα του μέσου Νεοέλληνα στάθηκε ο πλουτισμός, ο κορεσμός, η σπατάλη, η κατάχρηση και η διασκέδαση.
Θεοποιήθηκε η φιλοχρηματία, η φιλοσαρκία, η φιλοδοξία και η φιλαυτία. Το χρήμα, η σάρκα και η δόξα προσκυνούνται μέρα και νύχτα από νέους και γέρους. Μόνος σκοπός ο ευδαιμονισμός, η ευμάρεια, η καλοπέραση, ο ατομισμός.
Η άνεση έφερε ανία. Η Δύση κραυγάζει κουραστήκαμε να είμαστε ξεκούραστοι. Η αξία του Έλληνα έγκειται πλέον στα χρήματα, τα οικήματα, τα κτήματα και τα οχήματα. Επικρατεί η ύλη. Η λιτότητα θεωρήθηκε μιζέρια, η απλότητα χαζομάρα, η φτώχεια κατάρα, η εγκράτεια ανοησία. Η απάτη νομίσθηκε καπατσοσύνη, το ψέμα ευφυΐα, η μοιχεία λεβεντιά, η τιμιότητα επιπολαιότητα.
Η κρίση μάς κρίνει. Η κρίση βέβαια είναι οικονομική αλλά περισσότερο πνευματική. Όπως και να ναι δεν πρέπει ποτέ να μελαγχολήσουμε, να απελπισθούμε, να οκνεύσουμε και να κλαίμε τη μοίρα μας.
Ας κάνουμε ό,τι μπορούμε και μπορεί μέσα από το πικρό να φανερωθεί κάτι γλυκό. Να νιώσουμε κάποια στιγμή ότι δεν γεννηθήκαμε για την απόκτηση νέου πολυτελούς οχήματος και ότι δεν αξίζει να ζούμε για κάτι τέτοιο, ούτε ο Θεός μάς έφερε στη ζωή γι' αυτόν τον σκοπό και μόνο ...
Κλείνοντας, π. Μωυσή θα ήθελα να σχολιάσετε την ιστορική Πατριαρχική Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά.
Η Πατριαρχική Θεία Λειτουργία στη θαυμαστή Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά του Πόντου, ύστερα από ερήμωση 88 ετών, ήταν συγκινητική και μεγάλο ιστορικό γεγονός.
Δεν χαροποίησε μόνο τον Ποντιακό λαό αλλά σύμπαντα τον απανταχού οικουμενικό Ελληνισμό. Το καύχημα του Πόντου, με την υπερχιλιετή πλούσια προσφορά σε πνεύμα, πολιτισμό, παιδεία, γνώρισε κάτι από την παλαιά αίγλη της.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος βαθύτατα και δικαιολογημένα συγκινημένος μίλησε στις καρδιές των πιστών. Ασφαλώς και η Θεία Λειτουργία αυτή θα αποτελεί σημαντικό σταθμό της πορείας του.
Η παρουσία του Ποντιακής καταγωγής μητροπολίτου Δράμας κ. Παύλου, οι λόγοι του και οι στίχοι του, έδωσαν θερμά δάκρυα σε πολλών μάτια.
Η Παναγία η Σουμελά, η Παναγία η Αθωνίτισσα, η Ελληνίδα Παναγία, η Παναγία της Οικουμένης να πρεσβεύει πάντοτε.
Έχουμε μεγάλη ανάγκη των πρεσβειών της όλοι. Η ταπεινή, αγνή, σιωπηλή, σεμνή Αειπάρθενη Κόρη να εμπνέει τους πάντες, να σκέπει αδιάπτωτα το εράσμιο αθωνικό Περιβόλι Της.
Σας ευχαριστώ κύριε Πολυγένη για την ευκαιρία που μου δώσατε και συγχωρέστε τον πόνο της ειλικρίνειάς μου και το αυστηρό της μη διπροσωπίας μου προς ανισόρροπη ισορρόπηση διεστώτων.
Η Παναγία να ενισχύει κι εσάς πλούσια πάντοτε στο έργο της αντικειμενικής ενημερώσεως.
Γέροντα, σας ευχαριστώ για την συζήτηση. Επίσης, θέλω να ευχαριστήσω και τον π. Χρυσόστομο για την Αβραμιαία φιλοξενία.
